tag:blogger.com,1999:blog-16980622586396185922024-03-17T20:04:11.085-07:00भारतीय नारी'भारतीय नारी'-क्या होना चाहिए यहाँ जो इस ब्लॉग को सार्थकता प्रदान करे ? आप साझा करें अपने विचार हमारे साथ .यदि आप बनना चाहते हैं 'भारतीय नारी ' ब्लॉग पर योगदानकर्ता तो अपनाE.MAIL ID प्रेषित करें इस E.MAIL ID PAR-shikhakaushik666@hotmail.comShikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.comBlogger1266125tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-12668867375333558092024-02-19T22:10:00.000-08:002024-02-19T22:11:42.023-08:00दहेज कुप्रथा से बेटी को बचाने में सरकार और कानून असफल <p> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4KKT9QRD6N2fN45M2alLGmECKlYjd12eHmKcYHX4IiaD6EinxSQTBEN4QIC6xLtcYTvdSBq_5uJixV6LAQhBT4Xt4jEwXm2VnNhBI7gPLbkSGq7APhPHe0znVkVKdH-0WpHAdQBAJ54pfbDR7qZn82Zj7S6gkqMv0_YRQtwlFBR6WFFYFQQuDhSU-cBN6/s1080/IMG_20240218_162945.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="736" data-original-width="1080" height="218" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4KKT9QRD6N2fN45M2alLGmECKlYjd12eHmKcYHX4IiaD6EinxSQTBEN4QIC6xLtcYTvdSBq_5uJixV6LAQhBT4Xt4jEwXm2VnNhBI7gPLbkSGq7APhPHe0znVkVKdH-0WpHAdQBAJ54pfbDR7qZn82Zj7S6gkqMv0_YRQtwlFBR6WFFYFQQuDhSU-cBN6/s320/IMG_20240218_162945.jpg" width="320" /></a></p><br /><p>आजकल रोज समाचारपत्रों में महिलाओं की मौत के समाचार सुर्खियों में हैं जिनमे से 90 प्रतिशत समाचार दहेज हत्याओं के हैं. जहां एक ओर सरकार द्वारा महिला सशक्तिकरण के लिए गाँव और तहसील स्तर पर "मिशन शक्ति" कार्यक्रम चलाए जा रहे हैं, राज्य विधिक सेवा प्राधिकरण, जिला विधिक सेवा प्राधिकरण द्वारा महिलाओं को उनके कानूनी अधिकारों की जानकारी न्यायाधीशों और अधिवक्ताओं द्वारा मुफ्त में उपलब्ध करायी जा रही है, सरकारी आदेशों के मुताबिक परिवार न्यायालयों में महिला के पक्ष को ही ज्यादा मह्त्व दिया जाता है वहीं सामाजिक रूप से महिला अभी भी कमजोर ही कही जाएगी क्योंकि बेटी के विवाह में दिए जाने वाली "दहेज की कुरीति" पर नियंत्रण लगाने में सरकार और कानून दोनों ही अक्षम रहे हैं. </p><p> एक ऐसा जीवन जिसमे निरंतर कंटीले पथ पर चलना और वो भी नंगे पैर सोचिये कितना कठिन होगा पर बेटी ऐसे ही जीवन के साथ इस धरती पर आती है .बहुत कम ही माँ-बाप के मुख ऐसे होते होंगे जो ''बेटी पैदा हुई है ,या लक्ष्मी घर आई है ''सुनकर खिल उठते हों .</p><p> 'पैदा हुई है बेटी खबर माँ-बाप ने सुनी ,</p><p> उम्मीदों का बवंडर उसी पल में थम गया .''</p><p>बचपन से लेकर बड़े हों तक बेटी को अपना घर शायद ही कभी अपना लगता हो क्योंकि बात बात में उसे ''पराया धन ''व् ''दूसरे घर जाएगी तो क्या ऐसे लच्छन [लक्षण ]लेकर जाएगी ''जैसी उक्तियों से संबोधित कर उसके उत्साह को ठंडा कर दिया जाता है .ऐसा नहीं है कि उसे माँ-बाप के घर में खुशियाँ नहीं मिलती ,मिलती हैं ,बहुत मिलती हैं किन्तु ''पराया धन '' या ''माँ-बाप पर बौझ '' ऐसे कटाक्ष हैं जो उसके कोमल मन को तार तार कर देते हैं .ऐसे में जिंदगी गुज़ारते गुज़ारते जब एक बेटी का ससुराल में पदार्पण होता है तब उसके जीवन में उस दौर की शुरुआत होती है जिसे हम अग्नि-परीक्षा कह सकते हैं इस तरह माँ-बाप के घर नाजुक कली से फूल बनकर पली-बढ़ी बेटी को ससुराल में आकर घोर यातना को सहना पड़ता है. दहेज निषेध अधिनियम, 1961 के अनुसार दहेज लेने, देने या इसके लेन-देन में सहयोग करने पर 5 वर्ष की कैद और 15,000 रुपए के जुर्माने का प्रावधान है। दहेज के लिए उत्पीड़न करने पर भारतीय दंड संहिता की धारा 498-ए जो कि पति और उसके रिश्तेदारों द्वारा सम्पत्ति अथवा कीमती वस्तुओं के लिए अवैधानिक मांग के मामले से संबंधित है, के अन्तर्गत 3 साल की कैद और जुर्माना हो सकता है। धारा 406 के अन्तर्गत लड़की के पति और ससुराल वालों के लिए 3 साल की कैद अथवा जुर्माना या दोनों, यदि वे लड़की के स्त्रीधन को उसे सौंपने से मना करते हैं।</p><p> यदि किसी लड़की की विवाह के सात साल के भीतर असामान्य परिस्थितियों में मौत होती है और यह साबित कर दिया जाता है कि मौत से पहले उसे दहेज के लिए प्रताड़ित किया जाता था, तो भारतीय दंड संहिता की धारा 304-बी के अन्तर्गत लड़की के पति और रिश्तेदारों को कम से कम सात वर्ष से लेकर आजीवन कारावास की सजा हो सकती है।</p><p> दहेज प्रतिषेध अधिनियम 1961 की धारा-3 के अनुसार - </p><p> दहेज लेने या देने का अपराध करने वाले को कम से कम पाँच वर्ष के कारावास साथ में कम से कम पन्द्रह हजार रूपये या उतनी राशि जितनी कीमत उपहार की हो, इनमें से जो भी ज्यादा हो, के जुर्माने की सजा दी जा सकती है लेकिन शादी के समय वर या वधू को जो उपहार दिया जाएगा और उसे नियमानुसार सूची में अंकित किया जाएगा वह दहेज की परिभाषा से बाहर होगा।</p><p>धारा 4 के अनुसार - </p><p>दहेज की मांग के लिए जुर्माना-</p><p> यदि किसी पक्षकार के माता पिता, अभिभावक या रिश्तेदार प्रत्यक्ष या परोक्ष रूप से दहेज की मांग करते हैं तो उन्हें कम से कम छः मास और अधिकतम दो वर्षों के कारावास की सजा और दस हजार रूपये तक जुर्माना हो सकता है।</p><p> हमारा दहेज़ कानून दहेज़ के लेन-देन को अपराध घोषित करता है किन्तु न तो वह दहेज़ का लेना रोक सकता है न ही देना क्योंकि हमारी सामाजिक परम्पराएँ हमारे कानूनों पर आज भी हावी हैं .स्वयं की बेटी को दहेज़ की बलिवेदी पर चढाने वाले माँ-बाप भी अपने बेटे के विवाह में दहेज़ के लिए झोले लटकाए घूमते हैं, किन्तु जिस तरह दहेज़ के भूखे भेड़ियों की निंदा की जाती है उस तरह दहेज के दानी कर्णधारों की आलोचना क्यूँ नहीं की जाती है. </p><p> जब हमारे कानून ने दहेज के लेन और देन दोनों को अपराध घोषित किया है तो जब भी कोई दहेज हत्या का केस कोर्ट में दायर किया जाता है तो बेटी के सास ससुर के साथ साथ बेटी के माता पिता पर केस क्यूँ नहीं चलाया जाता है. हमारे समाज में बेटी की शादी किया जाना जरूरी है किन्तु क्या बेटी की शादी का मतलब उसे इस दुष्ट संसार में अकेले छोड़ देना है. बेटी के सास ससुर बहू को अपने बेटे के लिए ब्याह कर अपने घर लाते हैं वे उसे पैदा थोड़े ही करते हैं किन्तु जो माँ बाप उसे पैदा करते हैं वे उसे कैसे ससुराल में दुख सहन करने के लिए अकेला छोड़ देते हैं. आज तक कितने ही मामले ऐसे सामने आए हैं जिनमें दहेज के लोभी ससुराल वालों से तंग आकर बहू ने ससुराल में आत्महत्या कर ली और उस आत्महत्या की जिम्मेवारी भी ससुरालवालों पर डालकर केवल उन्हीं पर केस दर्ज किया गया और न्यायालयों द्वारा उन्हें ही सजा सुनाई गई जबकि ससुराल में बहुओं द्वारा आत्महत्या का एक पक्ष यह भी है कि जब मायके वालों ने भी साथ देने से हाथ खड़े कर दिए तो उस बहू /बेटी के आगे अपनी जिंदगी के ख़त्म करने के अलावा कोई रास्ता न बचने पर उसने आत्महत्या जैसे खौफनाक कदम को उठाने का फैसला किया और ऐसे में जितने दोषी ससुराल वाले होते हैं उतने ही दोषी बहू/बेटी के मायके वाले भी होते हैं किन्तु वे बेचारे ही बने रहते हैं. </p><p> बेटी को उसके ससुराल में खुश दिखाने का दिखावा स्वयं बेटी पर कितना भारी पड़ सकता है इसका अंदाजा हमारे समाज में निश दिन आने वाली दहेज हत्या या बहू द्वारा आत्महत्याओं की खबरें हैं. जिन पर रोक लगाने के लिए सरकार और कानून से भी आगे बेटी के माँ बाप को ही आना होगा और उन्हें यह समझना होगा कि बेटी की शादी जरूरी है किन्तु उसका साथ छोड़ना जरूरी नहीं है. यदि ससुराल वाले बेटी को दहेज के लिए प्रताडित करते हैं, तंग करते हैं तो अपनी बेटी को अपने घर वापस लाकर जिंदगी दीजिए और तब कानून की शरण में जाकर उसे न्याय दिलाईये, यह नहीं कि पहले ससुराल वालों की प्रताड़ना से बचाने के लिए उनकी गलत मांगों को पूरा करते रहें और फिर उनके द्वारा बेटी की हत्या कर दिए जाने पर उन्हें सजा दिलाएं और मृत पुत्री को न्याय क्योंकि मृत्यु के बाद जब शरीर से आत्मा मुक्त हो जाती है तो बेटी को दुख में अकेले छोड़ देना पुत्री के माता पिता के भी पाप में ही आता है और जब तक बेटी को अपने माता पिता का ऐसा मजबूत साथ नहीं मिल जाता है तब तक बेटी का जीवन बचाने में वास्तव में सरकार और कानून भी असफल ही नजर आता है. </p><p> शालिनी कौशिक</p><p> एडवोकेट </p><p> कैराना (शामली) </p><p> </p><p> </p><p> </p>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-26208925287161383482023-08-14T09:55:00.005-07:002023-08-14T09:56:20.556-07:00बेटी की द्रष्टि में माँ---- डॉ. श्याम गुप्त <p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBxESVbuV46PrGzSEASW5GqwBdfVCgmJ92l55ge_uQmwvRjiDQDcerF-F7aMQsN4cXo5n_fgwM47HjKs5rk6mAn07JFk7X_dHRBdS21c_XDyMos2Q5giaru-c_8gwR6c7KA6A_N34VgqRqNH46b-pWRc3KMfNuIBFV9YUK52QjJF74q8_xD1GqRMOwIdg1/s2170/IMG_20230228_091112633.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2170" data-original-width="1463" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBxESVbuV46PrGzSEASW5GqwBdfVCgmJ92l55ge_uQmwvRjiDQDcerF-F7aMQsN4cXo5n_fgwM47HjKs5rk6mAn07JFk7X_dHRBdS21c_XDyMos2Q5giaru-c_8gwR6c7KA6A_N34VgqRqNH46b-pWRc3KMfNuIBFV9YUK52QjJF74q8_xD1GqRMOwIdg1/w270-h400/IMG_20230228_091112633.jpg" width="270" /></a></div><br /> <p></p>डा श्याम गुप्तhttp://www.blogger.com/profile/03850306803493942684noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-74782190189992664362023-08-12T00:20:00.003-07:002023-08-12T00:20:32.715-07:00कुछ शर्म करो.... <p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNXoTuEPEVt0O_cd9RsoSUOk1Hrw-9c7JMywVTUYWiiRpOVyCPWzzcAEZtZE23EBbp8JnrpMjHfOG6nmvfNsYwUWxlgEFF_AcjbfGrYAJTfHJ7J1Gl7eQuUyE88tYrW9hyeo9HoQmA64sZu3A7TnGG1FcXFNY1LMrP_bVL-z2ACKCy96ZCc_60-4I5bQ6h/s4200/My%20design_1691459716366.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="4200" data-original-width="3000" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNXoTuEPEVt0O_cd9RsoSUOk1Hrw-9c7JMywVTUYWiiRpOVyCPWzzcAEZtZE23EBbp8JnrpMjHfOG6nmvfNsYwUWxlgEFF_AcjbfGrYAJTfHJ7J1Gl7eQuUyE88tYrW9hyeo9HoQmA64sZu3A7TnGG1FcXFNY1LMrP_bVL-z2ACKCy96ZCc_60-4I5bQ6h/w286-h400/My%20design_1691459716366.jpeg" width="286" /></a></div><br /> <p></p>Shikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-27814217291730752442023-08-07T06:39:00.000-07:002023-08-07T06:39:12.207-07:00श्रेया को इन्साफ मिले तभी लिखें RIP <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmqSdUSnjgLTOIt-mxRql3Y9tdag3PrYFlm02_zXItC9yBvfoGpDVrkHUOuzxADjcPFf7EoQCiuy42knOP8U_29OlhAveo9YIyj-4Mufz4_hPU32YEOW0z32xa5tCtg2GzzjIMCuYRQl1oFWMcPPNtJ0CetYfwclMCGqd5dRUSlODwRr20PaGlGcDNRrok/s1200/01_08_2023-shreya_tiwari_azamgarh_23488711%20(1).jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="675" data-original-width="1200" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmqSdUSnjgLTOIt-mxRql3Y9tdag3PrYFlm02_zXItC9yBvfoGpDVrkHUOuzxADjcPFf7EoQCiuy42knOP8U_29OlhAveo9YIyj-4Mufz4_hPU32YEOW0z32xa5tCtg2GzzjIMCuYRQl1oFWMcPPNtJ0CetYfwclMCGqd5dRUSlODwRr20PaGlGcDNRrok/s320/01_08_2023-shreya_tiwari_azamgarh_23488711%20(1).jpeg" width="320" /></a></div><br /><p></p><p>विद्यालय प्रांगण दिन प्रति दिन छात्र/छात्राओं के शोषण का स्थल बनते जा रहे हैं. आज़मगढ़ की गर्ल्स कॉलेज की ग्यारहवीं की छात्रा श्रेया तिवारी की संदिग्ध आत्महत्या /हत्या इसका ताजा उदाहरण है। अब तो RIP लिखते हुए भी दिल नहीं मानता. RIP तभी लिखें जब श्रेया को इन्साफ मिले।</p><p>-डॉ शिखा कौशिक नूतन </p>Shikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-81758340478343251452023-07-20T10:31:00.005-07:002023-07-20T10:31:32.350-07:00स्त्री होना कितना भयावह #मणिपुर <p> मणिपुर हिंसा की आग में जल गई बेटियों की अस्मत और सरकार तमाशबीन बनी हुई है। लानत है।</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEwagNhC9yag55L2d8r8N5QIctEyeg0mkiLb-9cCpvdoecwVbH1QK466R3AS2PDKT0zdESmTj1vJJ39pd7bZ4wZmutPoVoCtReDkPBf1jUahVyNa719BiVnTZEmoLDAPcRIV-DZ7ra_4zPe6X7cLm06q0b3kBNFHKayuLMUIt4tt0ArUyXdgnuLhkJesx1/s4200/My%20design_1689866646847.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="4200" data-original-width="3000" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEwagNhC9yag55L2d8r8N5QIctEyeg0mkiLb-9cCpvdoecwVbH1QK466R3AS2PDKT0zdESmTj1vJJ39pd7bZ4wZmutPoVoCtReDkPBf1jUahVyNa719BiVnTZEmoLDAPcRIV-DZ7ra_4zPe6X7cLm06q0b3kBNFHKayuLMUIt4tt0ArUyXdgnuLhkJesx1/s320/My%20design_1689866646847.jpeg" width="229" /></a></div><br /><p><br /></p>Shikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-89569978007111798702023-07-20T05:40:00.002-07:002023-07-20T05:40:09.899-07:00नारी शक्ति है क्या <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRhGEYQvMmoikde-xN7wzo6kUGSk8i3keUU8ulAtYEV-5dQzs_p-3EVME3hKgyM3VTEtSLRvilqKx5PfTGBRBsw1rthWa0TmlNjnhcPX2UC4Riwejp59k6c4dKg4gY9elKWICiplfX4wQQhJ8PLmRZdhPU-rtbtxw2lH-LfTaNPGfH-L_3jHyG_nZOxA2u/s1343/20230720_174716.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1343" data-original-width="1079" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRhGEYQvMmoikde-xN7wzo6kUGSk8i3keUU8ulAtYEV-5dQzs_p-3EVME3hKgyM3VTEtSLRvilqKx5PfTGBRBsw1rthWa0TmlNjnhcPX2UC4Riwejp59k6c4dKg4gY9elKWICiplfX4wQQhJ8PLmRZdhPU-rtbtxw2lH-LfTaNPGfH-L_3jHyG_nZOxA2u/w161-h200/20230720_174716.jpg" width="161" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> </div> मणिपुर वीभत्स घटना आज पूरे देश के सोशल नेटवर्किंग साइट्स पर छाई हुई है. महिलाओं के लिए मौजूदा समय कितना दुखदायी है निरन्तर आंखों के सामने खुलता जा रहा है. यूँ तो, आरंभ से नारी की जिंदगी माँ के गर्भ में आने से लेकर मृत्यु तक शोचनीय ही रहती है. वह चाहे बेटी हो, पत्नी हो या माँ, सभी की नजर में बेचारी ही रहती है. आज एक ओर सरकारी योजनाओं में मिशन शक्ति, विधिक सेवा प्राधिकरण आदि माध्यम से सरकार नारी को सशक्त किए जाने का अथक प्रयास कर रही है किन्तु यह प्रयास भी भारतीय पुरातन सोच को परिवर्तित करने में विफल ही नजर आते हैं. नारी को अबला और भोग्या ही समझने वाला पुरुष सत्ता धारी समाज नारी की सामाजिक स्थिति को उन्नत होते हुए नहीं देख सकता है और वह जब भी, जैसे भी नारी को शोषित करने का कोई भी दुष्कर्म कर सकता है, करता है. बृज भूषण सिंह हो, कुलदीप सेंगर हो या मणिपुरी आदिवासी समाज - महिला को अपमानित करने से कहीं भी पीछे नहीं हटते हैं और ऐसे में इन पुरुष सामंतवाद के समर्थकों पर फर्क नहीं पड़ता है नारी के कमजोर या सबल होने से और सबसे दुःखद स्थिति यह है कि आज सत्ता के शीर्ष पर बैठी नारी शक्ति की मिसाल भी नारी अपमान के मुद्दों पर नारी के साथ खड़ी दिखाई नहीं देती हैं और इतनी ऊपर पहुंचकर भी नारी के "अबला और बेचारी" होने की कहावत को ही चरितार्थ करती हैं.<p></p><p>शालिनी कौशिक एडवोकेट</p><p>कैराना (शामली) </p>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-19756648049123936902022-07-21T19:27:00.001-07:002022-07-21T19:27:02.580-07:00दहेज - इकलौती पुत्री की आग की सेज <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgtCLySAx9cTYMncIVLvdF1dZd4wFyqq1bruLdcYXgG_CUWdgq-99dksDkP2pwYsqLGl208-jA80s7DgbGILQ9nfyMO3ijul3nsF8-TjwStUL2vOTyvGP1VA4_c70PSEk-Ol7AlT1NyONNqx4-fDxe8CtxNEO5W-J2gO45dYsE9yS96yAKapBae3URp/s1542/IMG_20220721_231424.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1542" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgtCLySAx9cTYMncIVLvdF1dZd4wFyqq1bruLdcYXgG_CUWdgq-99dksDkP2pwYsqLGl208-jA80s7DgbGILQ9nfyMO3ijul3nsF8-TjwStUL2vOTyvGP1VA4_c70PSEk-Ol7AlT1NyONNqx4-fDxe8CtxNEO5W-J2gO45dYsE9yS96yAKapBae3URp/s320/IMG_20220721_231424.jpg" width="224" /></a></div><br /><p></p><span style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; font-weight: 700; letter-spacing: 0.14994px;"> एक ऐसा जीवन जिसमे निरंतर कंटीले पथ पर चलना और वो भी नंगे पैर सोचिये कितना कठिन होगा पर बेटी ऐसे ही जीवन के साथ इस धरती पर आती है .बहुत कम ही माँ-बाप के मुख ऐसे होते होंगे जो ''बेटी पैदा हुई है ,या लक्ष्मी घर आई है ''सुनकर खिल उठते हों .</span><br style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; letter-spacing: 0.14994px;" /><span style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; font-weight: 700; letter-spacing: 0.14994px;"> 'पैदा हुई है बेटी खबर माँ-बाप ने सुनी ,<br style="box-sizing: inherit;" /> उम्मीदों का बवंडर उसी पल में थम गया .''</span><br style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; letter-spacing: 0.14994px;" /><span style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; font-weight: 700; letter-spacing: 0.14994px;">बचपन से लेकर बड़े होने तक बेटी को अपना घर शायद ही कभी अपना लगता हो क्योंकि बात बात में उसे ''पराया धन ''व् ''दूसरे घर जाएगी तो क्या ऐसे लच्छन [लक्षण ]लेकर जाएगी ''जैसी उक्तियों से संबोधित कर उसके उत्साह को ठंडा कर दिया जाता है .ऐसा नहीं है कि उसे माँ-बाप के घर में खुशियाँ नहीं मिलती ,मिलती हैं ,बहुत मिलती हैं किन्तु ''पराया धन '' या ''माँ-बाप पर बौझ '' ऐसे कटाक्ष हैं जो उसके कोमल मन को तार तार कर देते हैं .ऐसे में जिंदगी गुज़ारते गुज़ारते जब एक बेटी और विशेष रूप से इकलौती बेटी का ससुराल में पदार्पण होता है तब उसके जीवन में और अधिकांशतया इकलौती पुत्री के जीवन में उस दौर की शुरुआत होती है जिसे हम अग्नि-परीक्षा कह सकते हैं .</span><br style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; letter-spacing: 0.14994px;" /><span style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; font-weight: 700; letter-spacing: 0.14994px;"> एक तो पहले ही बेटे के परिवार वाले बेटे पर जन्म से लेकर उसके विवाह तक पर किया गया खर्च बेटी वाले से वसूलना चाहते हैं उस पर यदि बेटी इकलौती हो तब तो उनकी यही सोच हो जाती है कि वे अपना पेट तक काटकर उन्हें दे दें .इकलौती बेटी को बहू बनाने वाले एक परिवार के सामने जब बेटी के पिता के पास किसी ज़मीन के 10-12 लाख रूपए आये तो उनके लालची मन को पहले तो ये हुआ कि ये अपनी बेटी को स्वयं देगा और जब उन्होंने कुछ समय देखा कि बेटी को उसमे से कुछ नहीं दिया तो कुछ समय में ही उन्होंने अपनी बहू को परेशान करना शुरू कर दिया.हद तो यह कि बहू के लिए अपने बेटे से कहा ''कि इसे एक बच्चा गोद में व् एक पेट में डालकर इसके बाप के घर भेज दे .''उनके मन कि यदि कहूं तो यही थी कि बेटी का होना इतना बड़ा अपराध था जो उसके मायके वालों ने किया था कि अब बेटी की शादी के बाद वे पिता ,माँ व् भाई बस बेटी के ससुराल की ख़ुशी ही देख सकते थे और वह भी अपना सर्वस्व अर्पण करके.</span><br style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; letter-spacing: 0.14994px;" /><span style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; font-weight: 700; letter-spacing: 0.14994px;"> एक मामले में पांच भाइयों की अकेली बहन को दहेज़ की मांग के कारण बेटे के पास न भेजकर सास ने अपनी ही सेवा में रखा जबकि सास कि ऐसी कोई स्थिति नहीं थी कि उसे सेवा करवाने की आवश्यकता हो.ऐसा नहीं कि इकलौती बेटी के साथ अन्याय केवल इसी हद तक सीमित रहता हो बेटे वालों की भूख बार बार शांत करने के बावजूद बेटी के विवाह में 12 लाख रूपए जेवर और विवाह के बाद बेटी की ख़ुशी के लिए फ्लैट देने के बावजूद इकलौती बेटी को सोने का अंडा देने वाली मुर्गी समझा जाता है और उच्च शिक्षित होते हुए भी उसके माँ-बाप ससुराल वालों के आगे लाचार से फिरते हैं और उन्हें बेटी के साथ दरिंदगी का पूरा अवसर देते हैं और ये दरिंदगी इतनी हद तक भी बढ़ जाती है कि या तो उसे मौत के घाट उतार दिया जाता है या वह स्वयं ही मौत को गले लगा लेती है क्योंकि एक गुनाह तो उसके माँ-बाप का है कि उन्होंने बेटी पैदा की और दूसरा गुनाह जो कि सबसे बड़ा है कि वह ही वह बेटी है.</span><br style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; letter-spacing: 0.14994px;" /><span style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; font-weight: 700; letter-spacing: 0.14994px;"> इस तरह माँ-बाप के घर नाजुक कली से फूल बनकर पली-बढ़ी इकलौती बेटी जिसे इकलौती होने के कारण अतुलनीय स्नेह प्राप्त होता है ससुराल में आकर घोर यातना को सहना पड़ता है .हमारा दहेज़ कानून दहेज़ के लेन-देन को अपराध घोषित करता है किन्तु न तो वह दहेज़ का लेना रोक सकता है न ही देना क्योंकि हमारी सामाजिक परम्पराएँ हमारे कानूनों पर आज भी हावी हैं .स्वयं की बेटी को दहेज़ की बलिवेदी पर चढाने वाले माँ-बाप भी अपने बेटे के विवाह में दहेज़ के लिए झोले लटकाए घूमते हैं .जिस तरह दहेज़ के भूखे भेड़िये निंदा के पात्र हैं उसी तरह सामाजिक बहिष्कार के भागी हैं दहेज़ के दानी जो इनके मुहं पर दहेज़ का खून लगाते हैं और अपनी बेटी के लिए आग की सेज सजाते हैं .<br style="box-sizing: inherit;" /> शालिनी कौशिक<br style="box-sizing: inherit;" /> एडवोकेट </span><br style="background-color: #fafafa; box-sizing: inherit; color: rgba(0, 0, 0, 0.87); font-family: Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 25px; letter-spacing: 0.14994px;" /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br />Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-8912223939997967042022-07-19T19:05:00.005-07:002022-07-19T20:09:27.497-07:00नारी......... का नाम <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgt2ihoPYB3bNeRShg35o2Zl-MgclmfXMtvo8y-y4ETZrH1Uj4yKSGMlGaHC2CzErEGGxr9xRhDUVpFjb8cqG8z970euQKcphw9lV2WtVt2NUklIMh0WjarhtCAfMRE6f4mQsieeS-3mGjYA7nOe3HlP9P8umcZO8eZX-LlO0YkL-gFSckSNBfI1pVG/s1411/IMG_20220720_073206.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1411" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgt2ihoPYB3bNeRShg35o2Zl-MgclmfXMtvo8y-y4ETZrH1Uj4yKSGMlGaHC2CzErEGGxr9xRhDUVpFjb8cqG8z970euQKcphw9lV2WtVt2NUklIMh0WjarhtCAfMRE6f4mQsieeS-3mGjYA7nOe3HlP9P8umcZO8eZX-LlO0YkL-gFSckSNBfI1pVG/s320/IMG_20220720_073206.jpg" width="245" /></a></div><br /><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p><br /></p><h3 style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">निकल जाओ मेरे घर से</span></h3><h3 style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif;">एक पुरुष का ये कहना</h3><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">अपनी पत्नी से</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">आसान</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">बहुत आसान</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">किन्तु</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">क्या घर बनाना</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">उसे बसाना</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">सीखा कभी</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पुरुष ने</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पैसा कमाना</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">घर में लाना</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">क्या मात्र</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पैसे से बनता है घर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">नहीं जानता</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">घर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">ईंट सीमेंट रेत का नाम नहीं</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">बल्कि</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">ये वह पौधा</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">जो नारी के त्याग, समर्पण ,बलिदान</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">से होता है पोषित</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">उसकी कोमल भावनाओं से</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">होता पल्लवित</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पुरुष अकेला केवल</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">बना सकता है</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">मकान</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">जिसमे कड़ियाँ ,सरिये ही</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">रहते सिर पर सवार</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">घर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">बनाती है नारी</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">उसे सजाती -सँवारती है</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">नारी</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">उसके आँचल की छाया</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">देती वह संरक्षण</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">जिसे जीवन की तप्त धूप</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">भी जला नहीं पाती है</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">और नारी</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पहले पिता का</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">फिर पति का</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">घर बसाती जाती है</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">किन्तु न पिता का घर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">और न पति का घर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">उसे अपना पाता</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पिता अपने कंधे से</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">बोझ उतारकर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">पति के गले में डाल देता</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">और पति</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">अपनी गर्दन झुकते देख</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">उसे बाहर फेंक देता</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">और नारी</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">रह जाती</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">हमेशा बेघर</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">कही जाती</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">बेचारी</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><br /></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">जिसे न मिले</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">जगह उस बगीचे में</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">जिसकी बना आती वो क्यारी- क्यारी .</span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;"><br /></span></div><div style="font-family: georgia, "times new roman", "bitstream charter", times, serif; font-size: 13px;"><span class="Apple-style-span" style="background-color: white; color: black; font-family: "times new roman"; font-size: small; font-stretch: normal; line-height: normal;">शालिनी कौशिक</span></div><div><span style="font-family: times new roman;"><span style="background-color: white;">एडवोकेट <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /></span></span></div>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-58752242338062449592022-07-17T10:43:00.008-07:002022-07-17T10:44:41.035-07:00बेटी को इंसाफ़ - मरने से पहले या मरने के बाद <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQxQEk_Xmxx3oZ5Ju5rglgIpwBgVtnkVAUpQ7HFK7cL01Hwm6U7NS_KtHiFWtvqdo9wxnQcVTNO_196vE0-0anIpbO2k3oqDFCVW3_TnE9WUGmvW9rFaivDGx7qYcaFgPi76gubBcVynxlO1tDKO-aOjZ2uV0wTfrEMNIzNT6WpIhg-_2VjN0LbclI/s1080/IMG_20220717_230502.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="693" data-original-width="1080" height="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQxQEk_Xmxx3oZ5Ju5rglgIpwBgVtnkVAUpQ7HFK7cL01Hwm6U7NS_KtHiFWtvqdo9wxnQcVTNO_196vE0-0anIpbO2k3oqDFCVW3_TnE9WUGmvW9rFaivDGx7qYcaFgPi76gubBcVynxlO1tDKO-aOjZ2uV0wTfrEMNIzNT6WpIhg-_2VjN0LbclI/s320/IMG_20220717_230502.jpg" width="320" /></a></div><br /><p></p><p> '' वकील साहब '' कुछ करो ,हम तो लुट गए ,पैसे-पैसे को मोहताज़ हो गए ,हमारी बेटी को मारकर वो तो बरी हो गए और हम .....तारीख दर तारीख अदालत के सामने गुहार लगाने के बावजूद कुछ नहीं कर पाए ,क्या वकील साहब अब कहीं इंसाफ नहीं है ? " रोते रोते उसने मेरे सामने अपनी बहन की दहेज़ हत्या में अदालत के निर्णय पर नाखुशी ज़ाहिर करते हुए फूट-फूटकर रोना आरम्भ कर दिया ,मैंने मामले के एक-एक बिंदु के बारे में उससे समझा-बुझाकर जानने की कोशिश की. किसी तरह उसने अपनी बहन की शादी से लेकर दहेज़-हत्या तक व् फिर अदालत में चली सारी कार्यवाही के बारे में बताया ,वो बहन के पति व् ससुर को ,पुलिस वालों को ,अपने वकील को ,निर्णय देने वाले न्यायाधीश को कुछ न कुछ कहे जा रहा था और रोये जा रहा था और मुझे गुस्सा आये जा रहा था उसकी बेबसी पर ,जो उसने खुद ओढ़ रखी थी . जो भी उसने बताया ,उसके अनुसार ,उसकी बहन को उसके पति व् ससुर ने कई बार प्रताड़ित कर घर से निकाल दिया था और तब ये उसे उसकी विनती पर घर ले आये थे ,फिर बार-बार पंचायतें कर उसे वापस ससुराल भेजा जाता रहा और उसका परिणाम यह रहा कि एक दिन वही हो गया जिसका सामना आज तक बहुत सी बेटियों-बहनो को करना पड़ा है और करना पड़ रहा है . ''दहेज़ हत्या'' कोई एक दिन में ही नहीं हो जाती उससे पहले कई दिनों,हफ्तों,महीनो तो कभी सालों की प्रताड़ना लड़की को झेलनी पड़ती है और बार बार लड़के वालों की मांगों का कटोरा उसके हाथों में दे ससुराल वालों द्वारा उसे मायके के द्वार पर टरका दिया जाता है जैसे वह कोई भिखारन हो और मायके वालों द्वारा, जिनकी गोद में वो खेल-कूदकर बड़ी हुई है ,जिनसे यदि अपना पालन-पोषण कराया है तो उनकी अपनी हिम्मत से बढ़कर सेवा-सुश्रुषा भी की है,भी कोई प्यार-स्नेह का व्यव्हार उसके साथ नहीं किया जाता ,समाज के विवाह की अनिवार्यता के नियम का पालन करते हुए जैसे-तैसे बेटी का ब्याह कर उसके अधिकांश मायके वाले उसके विवाह पर उसकी समस्त ज़िम्मेदारियों से मुक्ति मान लेते हैं और ऐसे में अगर उसके ससुराल वाले ,जो कि उन मायके वालों ने ही चुने हैं न कि उनकी बेटी ने ,अपनी कोई अनाप-शनाप ''डिमांड'' रख उनकी बेटी को ही उनके घर भेज देते हैं तो वह उनके लिए एक आपदा सामान हो जाती है और फिर वे उससे मुक्ति का नया हथियार उठाते हैं और ससुराल वालों की मांग कभी थोड़ी तो कभी पूरी मान ''कुत्ते के मुंह में खून लगाने के समान ''अपनी बेटी को फिर बलि का बकरा बनाकर वहीँ धकिया देते हैं . वैसे जैसे जैसे हमारा समाज विकास कर रहा है कुछ परिवर्तन तो आया है किन्तु इसका बेटी को फायदा अभी नज़र नहीं आ रहा है क्योंकि मायके वालों में थोड़ी हिम्मत तो अब आयी है .उन्होंने अब बेटी पर ससुराल में हो रहे अत्याचारों के खिलाफ आवाज़ उठानी तो अब शुरू की है जबकि पहले बेटी को उसकी ससुराल में परेशान होते हुए जानकर भी वे इसे बेटी की और घर की बदनामी के रूप में ही लेते थे और चुपचाप होंठ सीकर बेटी को ससुरालियों की प्रताड़ना सहने को मजबूर करते थे और इस तरह अनजाने में बेटी को मारने में उसके ससुरालियों का सहयोग ही करते थे ,कर तो आज भी वैसे वही रहे हैं बस आज थोड़ा बदलाव है अब लड़की वालों व् ससुरालवालों के बीच में कहीं पंचायतें हैं तो कहीं मध्यस्थ हैं और दोनों का लक्ष्य वही ....लड़की को परिस्थिति से समझौता करने को मजबूर करना और उसे उस ससुराल में मिल-जुलकर रहने को विवश करना जहाँ केवल उसका खून चूसने -निचोड़ने के लिए ही पति-सास-ससुर-ननद-देवर बैठे हैं . आज इसी का परिणाम है कि जो लड़की थोड़ी सी भी अपने दम पर समाज में खड़ी है वह शादी से बच रही है क्योंकि घुटने को वो,मरने को वो ,सबका करने को वो और उसको अगर कुछ हो जाये तो कोई नहीं ,न मायका उसका न ससुराल ,ससुरालियों को बहू के नाम पर केवल दौलत प्यारी और मायके वालों को बेटी के नाम पर केवल इज़्ज़त...प्यारी...ससुरालिए तो पैसे के नाम पर उसे उसके मायके धकिया देंगे और मायके वाले उसे मरने को ससुराल ,कोई उसे रखने को तैयार नहीं जबकि कहने को ''नारी हीन घर भूतों का डेरा ,यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते,रमन्ते तत्र देवता '' ऐसे पवित्र वाक्यों को सभी जानते हैं किन्तु केवल परीक्षाओं में लिखने व् भाषणों में बोलने के लिए ,अपने जीवन में अपनाने के लिए नहीं . बेटी को अगर ससुराल में कुछ हो जाये तो उसके मायके वाले दूसरों को ही कोसते हैं जो कि बहुत आसान है क्यों नहीं झांकते अपने गिरेबान में जो उनकी असलियत को उनके सामने एक पल में रख देगा .भला कोई बताये ,पति हो,सास हो ,ससुर हो,ननद-देवर-जेठ-पुलिस-वकील-जज कौन हैं ये आपकी बेटी के ? जब आप ही अपनी बेटी को आग में झोंक रहे हैं तो इन गैरों पर ऐसा करते क्या फर्क पड़ता है ? पहले खुद तो बेटी-बहन के प्रति इंसाफ करो तभी दूसरों से इंसाफ की दरकार करो .शादी करना अच्छी बात है लेकिन अगर बेटी की कोई गलती न होने पर भी ससुराल वाले उसके साथ अमानवीय बर्ताव करते हैं तो उसका मायका तो उससे दूर नहीं होना चाहिए ,कम से कम बेटी को ऐसा तो नहीं लगना चाहिए कि उसका इस दुनिया में कोई भी नहीं है .केवल दहेज़ हत्या हो जाने के बाद न्यायालय की शरण में जाना तो एक मजबूरी है ,कानून ने आज बेटी को बहुत से अधिकार दिए हैं लेकिन उनका साथ वो पूरे मन से तभी ले सकती है जब उसके अपने उसके साथ हो .अब ऐसे में एक बाप को ,एक भाई को ये तो सोचना ही पड़ेगा कि इन्साफ की ज़रुरत बेटी को कब है -मरने से पहले या मरने के बाद ?</p><p>शालिनी कौशिक </p><p> एडवोकेट </p><p><br /></p>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-22147781943136629262022-06-26T21:29:00.000-07:002022-06-26T21:29:06.884-07:00रितिका का प्यार और लिव-इन - भारतीय संस्कृति को धक्का <p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqKdYrl4ruqrLJkZqzWtdLLxnbdsrbyUUJdMxvkI1WOq39dF6bWGGdBte_XCrWxXS2kxuTKa6T3S_V2oM2m3M_p6OhG2uhH84u_PQeyw_NDwXnH85GXBfca2BeT-sfre8GSaf2VYaRZ5ImOSbor8CPg_20_pAHA4Snz1x-ADDLHPY8aECzJhxfLEMT/s952/IMG_20220627_093127.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: #fcff01;"><img border="0" data-original-height="952" data-original-width="685" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqKdYrl4ruqrLJkZqzWtdLLxnbdsrbyUUJdMxvkI1WOq39dF6bWGGdBte_XCrWxXS2kxuTKa6T3S_V2oM2m3M_p6OhG2uhH84u_PQeyw_NDwXnH85GXBfca2BeT-sfre8GSaf2VYaRZ5ImOSbor8CPg_20_pAHA4Snz1x-ADDLHPY8aECzJhxfLEMT/s320/IMG_20220627_093127.jpg" width="230" /></span></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;"><br /></span></div><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;">रितिका सिंह - एक फैशन ब्लॉगर - जिसे उसके पति आकाश गौतम ने आगरा में उसके अपार्टमेंट की चौथी मंजिल से फेंककर मार डाला और यह पति रितिका का खुद चुना हुआ था, प्रेम विवाह किया था दोनों ने और यही प्यार रितिका को फिर होता है विपुल अग्रवाल से, जो एक डेंटिस्ट का पति है और दस साल के बेटे का पिता और यह प्यार इतना परवान चढ़ता है कि वह पति आकाश गौतम से तलाक लिए बगैर और विपुल अग्रवाल का तलाक हुए बिना रहने लगती है विपुल अग्रवाल के साथ, जिसे आज के समय में आधुनिकीकरण का नाम दिया जाता है - </span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;">"लिव -इन" </span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;"><span style="text-align: left;"><br /></span><span style="text-align: left;">प्रसिद्द समाजशास्त्री आर.एन.सक्सेना कहते हैं कि-</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;">''ज्यों ज्यों एक समाज परंपरा से आधुनिकता की ओर बढ़ता है उसमे शहरीकरण ,औद्योगीकरण ,धर्म निरपेक्ष मूल्य ,जनकल्याण की भावना और जटिलता बढ़ती जाती है ,त्यों त्यों उसमे कानूनों और सामाजिक विधानों का महत्व भी बढ़ता जाता है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> सक्सेना जी के विचार और मूल्यांकन सही है किन्तु यदि हम गहराई में जाते हैं तो हम यही पाते हैं कि मानव प्रकृति जो चल रहा है ,चला आ रहा है उसे एक जाल मानकर छटपटा उठती है और भागती है उस तरफ जो उसके आस पास न होकर दूर की चीज़ है क्योंकि दूर के ढोल सुहावने तो सभी को लगते हैं .हम स्वयं यह बात अनुभव करते हैं कि आज विदेशी भारतीय संस्कृति अपनाने के पीछे पागल हैं तो भारतीय विदेशी संस्कृति अपनाने की पीछे पागल हैं ,देखा जाये तो ये क्या है ,मात्र एक छटपटाहट परिवर्तन के लिए जो कि प्रकृति का नियम है जिसके लिए कहा ही गया है कि -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> <span style="font-size: large;"> ''change is the rule of nature .''</span></span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"><span style="font-size: large;"> </span>और यह सांस्कृतिक परिवर्तन चलता ही रहता है क्योंकि मनुष्य एक सामाजिक प्राणी है और वह मानव ही इसलिए है क्योंकि उसकी एक संस्कृति है ,उसके पास संस्कृति है ,संस्कृति ही वह अनुपम धरोहर है जो मनुष्य को पशु से श्रेष्ठ घोषित करती है और इसी की सहायता से मानव पीढ़ी दर पीढ़ी प्रगति की ओर उन्मुख होता है .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> संस्कृति का अर्थ होता है विभिन्न संस्कारों के द्वारा सामूहिक जीवन के उद्देश्यों की प्राप्ति ,यह परिमार्जन की एक प्रक्रिया है .संस्कारों को संपन्न करके ही एक मानव सामाजिक प्राणी बनता है .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> राबर्ट बीरस्टीड लिखते हैं -''संस्कृति वह सम्पूर्ण जटिलता है जिसमे वे सभी वस्तुएं सम्मिलित हैं ,जिन पर हम विचार करते हैं ,कार्य करते हैं और समाज के सदस्य होने के नाते अपने पास रखते हैं .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"><br /></span><span style="text-align: left;"> बोगार्डस के अनुसार -''संस्कृति किसी समूह के कार्य करने व् सोचने की समस्त विधियां हैं .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;">और भारतीय संस्कृति जिसकी पहचान ही है मानव में मानवीय मूल्यों दया,करुणा,भाईचारा .सहृदयता ,कोमलता [संवेदनाओं से भरा हुआ मन ],आपसी सद्भाव ,ममता ,समर्पण ,सरलता ,सहजता ,सरसता जैसे सुन्दर गुणों को व्यक्तित्व में समेटे होना ,यह वह संस्कृति है जो मानव को इंसान से देवता बना देती है ,यह वह संस्कृति है जो कहती है कि -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;">''धन से भोजन मिलता है -भूख नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> धन से दवा मिलती है -स्वास्थ्य नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> धन से साथी मिलते हैं -सच्चे मित्र नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> धन से एकांत मिलता है -शांति नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> धन से बिस्तर प्राप्त कर सकते हैं -नींद नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> धन से आभूषण मिलते हैं -रूप नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> धन से सुख मिलता है -आनंद नहीं ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> इसलिए धनवान होने से ज्यादा चरित्रवान होना आवश्यक है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;">श्री कृष्ण गोयल कहते हैं -''मनुष्य परमात्मा का अंश है ,उसमे परमात्मा के दिव्य ज्ञान ,गुण तथा शक्तियां सुप्त अवस्था में पड़े हैं अपने मन को ध्यान तथा एकाग्रता द्वारा परमात्मा का चिंतन करके दिव्यता को ग्रहण करना तथा प्रसारित करना भारतीय संस्कृति का लक्ष्य रहा है ,इसी कारण भारतीय संस्कृति की जड़ें बहुत गहरी तथा विस्तृत है .भारतीय संस्कृति आध्यात्म तथा मानवता पर आधारित है तथा चेतना के विकास द्वारा प्रेम ,समरसता तथा मानवीय मूल्यों को सम्पूर्ण मान्यता प्रदान करती है .इसमें चरित्र तथा आंतरिक गुणों पर विशेष बल दिया गया है .मनुष्य के कर्म तथा व्यवहार में दिव्य गुण परिलक्षित होना सफल संस्कृति की ही देन है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> हमारी भारतीय संस्कृति की सबसे बड़ी विशेषता है आपसी भाईचारा और परिवार प्रेम और यही परिवार प्रेम मानव संस्कृति के एक महत्वपूर्ण पहलू की आवश्यकता को भी सामने लाता है जिसे विवाह कहते हैं .विवाह के बारे में बोगार्डस लिखते हैं -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ''विवाह स्त्री पुरुष के पारिवारिक जीवन में प्रवेश करने की एक संस्था है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> इसी संबंध में प्रभु व् अल्टेकर कहते हैं -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ''पति-पत्नी एवं बच्चों से युक्त मानव ही पूर्ण मानव है .वेदों में अविवाहित व्यक्ति को अपवित्र माना गया है .धार्मिक दृष्टि से वह अपूर्ण है और संस्कारों में भाग लेने योग्य नहीं है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> विदेशी विद्वान जहाँ विवाह को यौन संबंधों का नियमन मात्र ही मानते हैं वहीँ भारतीय संस्कृति इसे एक पवित्र धार्मिक संस्कार के रूप में परिभाषित करती है .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> विदेशी विद्वान डब्ल्यू .एच.आर.रिवर्स के अनुसार -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ''जिन साधनों द्वारा मानव समाज यौन संबंधों का नियमन करता है उन्हें विवाह की संज्ञा दी जा सकती है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> जबकि भारतीय संस्कृति जो कि मुख्यतः आर्य मान्यताओं को मानने वाली है और जिस मान्यता को हिन्दू मान्यता का स्वरुप आज प्रमुखतः प्राप्त हो चुका है वहां विवाह एक धार्मिक संस्कार है ,गृहस्थ आश्रम स्वर्ग है ,यहाँ विवाह धार्मिक कर्तव्य की पूर्ति ,पुत्र प्राप्ति ,पारिवारिक सुख ,सामाजिक एकता पितृ ऋण से मुक्ति ,पुरुषार्थों की पूर्ति आदि उद्देश्यों से किया जाता है .डॉ.कपाड़िया ने हिन्दू विवाह को परिभाषित करते हुए कहा है कि -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ''हिन्दू विवाह एक संस्कार है ....हिन्दू विवाह के तीन उद्देश्य हैं -धार्मिक कार्यों की पूर्ति ,संतान प्राप्ति और यौन सुख .''</span><br style="text-align: left;" /></span><div style="text-align: left;"><div><span style="color: #fcff01;"> ऐसे में एक नए तरह का सम्बन्ध सामने आता है न ढोल ,न नगाड़ा ,न किसी से रायशुमारी बस सिर्फ पहचान ..एक लड़का ..एक लड़की ..आधुनिकता की ओर बढ़ती सभ्यता के समय में स्वयं साथ रहने का फैसला करते हैं ,जिसमे किसी तीसरे का कोई हस्तक्षेप नहीं ,कोई स्थान नहीं ,कोई पारिवारिक जिम्मेदारी नहीं ,कोई सामाजिक दायित्व नहीं ,जब तक साथ रहना संभव हो रहे ,जब सम्बन्ध असहज हो गए ..हिंसक हो गए तब अलग हो गए ...भले ही साथ रहने से कोई भावनात्मक सम्बन्ध बने हों ,शारीरिक संबंध बने हों ,कोई दायित्व नहीं ,भले ही अलग होने से सम्बन्ध के साथ दिल के भी शीशे की तरह टुकड़े-टुकड़े हो गए हों ,कोई एहसास नहीं ...सिर्फ यही एहसास कि एक प्रयोग कर रहे थे ...सफल हो जाते तो पति-पत्नी की तरह ज़िंदगी गुजार देते और असफल रहे तो जैसे सफर पूरा होने पर ट्रेन के यात्री बिछड़ जाते हैं ऐसे ही बिछड़ गए ...और आज युवा इस सोच की राह पर आगे बढ़ रहा है .फिल्म अभिनेत्री ईशा देओल भी मानती हैं कि -</span></div><div><span style="color: #fcff01;"> ''शादी से पहले लगभग २ साल लिव इन में रहना ज़रूरी है .''</span></div><div><span style="color: #fcff01;">प्रसिद्द मॉडल मेहर भसीन कहती हैं कि -</span></div><div><span style="color: #fcff01;">''आज के समय में लिव इन इसलिए ज़रूरी है क्योंकि तलाक का प्रतिशत बढ़ता जा रहा है .विवाह टूट रहे हैं .अब वह ज़माना नहीं रहा कि लोग मजबूरी में रिश्तों को ढोहें ,इसलिए लिव इन का विकल्प लोगों को आकर्षित कर रहा है क्योंकि यहाँ रिश्तों में जबरदस्ती नहीं है .'' </span></div></div><div style="text-align: left;"><span style="color: #fcff01;"> लिव इन को लेकर युवाओं की सकारात्मक सोच ही आज इस सम्बन्ध को भारतीय संस्कृति पर चोट साबित करने हेतु पर्याप्त है .जिस सम्बन्ध को भारतीय संस्कृति मात्र दो व्यक्तियों का मिलन न मानकर दो परिवारों दो सभ्यताओं का मिलन मानती है ,जहाँ नारी और पुरुष का ये रिश्ता सामाजिक समझदारी ,पारिवारिक सहयोग से निर्मित होता है ,जिस संस्कृति का गौरव परिवार-प्रेम ,भाईचारा है ,जिसमे माता पिता को देवोभवः की उपाधि दी गयी है <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , "bitstream charter" , "times" , serif; line-height: 19px;">उस देश में जहाँ सीता जैसी आर्य पुत्री जो सर्व सक्षम हैं ,भूमि से ऋषि मुनियों के रक्त से उत्पन्न आर्य कन्या हैं ,तक श्री राम को अपने वर के रूप में पसंद करते हुए भी अपने पिता के प्रण को ऊपर रखती हैं और माता गौरी से कहती हैं -</span></span></div><h3 style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; line-height: 19px; text-align: left;"><span style="color: #fcff01; font-size: small; font-weight: normal;">''मोर मनोरथ जानहु नीके ,बसहु सदा उर पुर सबही के ,<br />कीनेउ प्रगट न कारन तेहि ,अस कही चरण गहे वैदेही .''<br />अर्थात मेरी मनोकामना आप भली-भांति जानती हैं ,क्योंकि आप सदैव सबही के ह्रदय मंदिर में वास करती हैं ,इसी कारण मैंने उसको प्रगट नहीं किया ,ऐसा कहकर सीता ने उमा के चरण पकड़ लिए .[बालकाण्ड ]</span></h3><div style="text-align: left;"><span style="color: #fcff01;"><span><span style="font-size: small;"></span><br /></span><br /></span><div><span style="color: #fcff01; font-size: small;"> और ऐसे ही श्रेष्ठ आर्यपुत्र भगवान राम के बारे में महाराजा जनक के कुलगुरु शतानन्द जी भी यही महाराजा दशरथ को बताते हैं कि धनुष यज्ञ सम्पन्न होने पर सीता से राम विवाह सम्पन्न हो गया किन्तु वे सीता का पत्नी रूप में ग्रहण पिता की आज्ञा के अनुसार ही करेंगें ,ऐसी उनकी मनोकामना है .</span></div><span style="color: #fcff01;"><span><span style="font-size: small;"></span><br /></span><br /></span><div><span style="color: #fcff01; font-size: small;"> ऐसे आदर्श चरित्र भारतीय संस्कृति की शोभा हैं और ऐसे ही विवाह जैसे संस्कार के समय हिन्दू धर्म में पति-पत्नी द्वारा अग्नि के समक्ष लिए जाने वाले फेरे भारतीय संस्कृति की इस संबंध के प्रति प्रतिबद्धता व्यक्त करते हैं -जिनका विवरण कुछ यूँ है -</span></div><span style="color: #fcff01; font-size: small;"></span></div><h3 style="clear: both; line-height: 1.8461; margin-left: 0px; margin-right: 0px; text-align: left;"><span style="color: #fcff01; font-size: small; font-weight: normal;">१- ॐ ईशा एकपदी भवः -हम यह पहला फेरा एक साथ लेते हुए वचन देते हैं कि हम हर काम में एक दूसरे का ध्यान पूरे प्रेम ,समर्पण ,आदर ,सहयोग के साथ आजीवन करते रहेंगे .</span></h3><span style="color: #fcff01;"><span style="text-align: left;"> २- ॐ ऊर्जे द्विपदी भवः -इस दूसरे फेरे में हम यह निश्चय करते हैं कि हम दोनों साथ साथ आगे बढ़ेंगे .हम न केवल एक दूजे को स्वस्थ ,सुदृढ़ व् संतुलित रखने में सहयोग देंगे बल्कि मानसिक व् आत्मिक बल भी प्रदान करते हुए अपने परिवार और इस विश्व के कल्याण में अपनी उर्जा व्यय करेंगे .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ३-ॐ रायस्पोशय त्रिपदी भवः -तीसरा फेरा लेकर हम यह वचन देते हैं कि अपनी संपत्ति की रक्षा करते हुए सबके कल्याण के लिए समृद्धि का वातावरण बनायेंगें .हम अपने किसी काम में स्वार्थ नहीं आने देंगे ,बल्कि राष्ट्रहित को सर्वोपरि मानेंगें .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> 4- ॐ मनोभ्याय चतुष्पदी भवः -चौथे फेरे में हम संकल्प लेते हैं कि आजन्म एक दूजे के सहयोगी रहेंगे और खासतौर पर हम पति-पत्नी के बीच ख़ुशी और सामंजस्य बनाये रखेंगे .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ५- ॐ प्रजाभ्यःपंचपदी भवः -पांचवे फेरे में हम संकल्प लेते हैं कि हम स्वस्थ ,दीर्घजीवी संतानों को जन्म देंगे और इस तरह पालन-पोषण करेंगे ताकि ये परिवार ,समाज और राष्ट्र की अमूल्य धरोहर साबित हो .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ६- ॐ रितुभ्य षष्ठपदी भवः -इस छठे फेरे में हम संकल्प लेते हैं कि प्रत्येक उत्तरदायित्व साथ साथ पूरा करेंगे और एक दूसरे का साथ निभाते हुए सबके प्रति कर्तव्यों का निर्वाह करेंगे .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ७-ॐ सखे सप्तपदी भवः -इस सातवें और अंतिम फेरे में हम वचन देते हैं कि हम आजीवन साथी और सहयोगी बनकर रहेंगे .</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> और लिव इन जिसके बारे में अर्चना पूरण सिंह बड़े उत्साह से कहती हैं कि -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;">''हम बिना शादी साथ रहे हैं ,ऐसी कोई भी घोषणा हमने नहीं की ,एक स्त्री-पुरुष जो २४ घंटों में १० घंटे साथ बिताते हैं ;उनमे कोई ऐसा सम्बन्ध न हो ऐसा संभव नहीं है .महानगरों की यही विशेषता है कि यहाँ कोई किसी से नहीं पूछता .अपने तरह से जीवन जीने की स्वतंत्रता ,आसान और बेरोकटोक ज़िंदगी ,ये सब बातें बड़े शहरों में इन संबंधों को पनपने का मौका देती हैं ,तेज रफ़्तार ज़िंदगी में यहाँ हर संबंध आम है .जीवन साथी का चुनाव करना यहाँ कठिन है .विवाह स्त्री संबंधों की एक मंजिल है यह मंजिल सुखद हो इसके लिए लिव इन एक जरिया हो सकता है .कम से कम टूटती हुई शादियां ,बिखरते परिवारों और बिना माँ-बाप के पल रहे बच्चों से तो अच्छा है .''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> और इनकी यह उन्मुक्तता स्वयं गृहलक्ष्मी पत्रिका में सोनी चैनल के लेडीज़ सेक्शन में नीना गुप्ता से एक प्रश्न के जरिये मुंह बंद करने को विवश प्रतीत होती है .जिसमे पूछा गया है -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ''मैं २० साल की कामकाजी महिला हूँ .मैं एक व्यक्ति के साथ 'लिव इन रिलेशनशिप' में हूँ जो मुझसे बहुत प्यार करता है .हम लोग लिव इन रिलेशनशिप' में पिछले एक साल से हैं इस रिलेशनशिप में बंधने से पहले हम दोनों ने एक दूसरे को अच्छी तरह से जाना समझा पर पिछले कुछ समय से वह मेरी उपेक्षा कर रहा है .मैं इस बात से घबराई हूँ कि कहीं वह मुझको धोखा तो नहीं दे रहा है .मैं सचमुच उससे बहुत प्यार करती हूँ और उसके साथ रहना चाहती हूँ कहीं वह इस रिलेशनशिप को छोड़ तो नहीं देगा .?''</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> यही डर इस संबंध की नीव है और कंगूरा भी ,यही आगाज है यही अंजाम है और चाँद-फ़िज़ा ,विपाशा बासु-जॉन अब्राहम ,राजेश खन्ना-अनीता जैसे मामले इस संबंध के परिणाम स्वरुप सभी के सामने हैं .ये वह सम्बन्ध नहीं जिसे भारतीय संस्कृति में जन्म-जन्मान्तर का सम्बन्ध कहा जाता है ,जिसमे पति पत्नी के सम्मान की खातिर राक्षसों के राजा रावण का कुल सहित विनाश करता है ,जिसमे पत्नी पति के प्राणों को यमराज से भी छीन लाती है.</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> आज का युवा उन्मुक्त ज़िंदगी का आदी हो रहा है .दबाव से बचने में लगा है ,अपनी पसंद को सर्वोपरि रखता है ,हर चीज़ पैसे से खरीदना चाहता है और चिंता ,जिम्मेदारी से मुक्त ज़िंदगी का चयन करते हुए लिव इन को सकारात्मक नजरिये से देख रहा है जो निश्चित रूप से भारतीय संस्कृति पर चोट है और जिसके लिए भारतीय संस्कृति भी तनवीर गाज़ी के शब्दों में बस यही कहती नज़र आती है -</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> ''जवाँ सितारों को गर्दिश सीखा रहा था ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> कल उसके हाथ का कंगन घुमा रहा था ,</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> उसी दिए ने जलाया मेरी हथेली को</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> जिसकी लौ को हवा से बचा रहा था .''</span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;">ऐसे में, यही अंजाम होना था रितिका का, जो हुआ, क्योंकि आज के युवा वर्ग ने प्यार शब्द का जो मजाक बनाया है वह केवल देह का आकर्षण और धन की आपूर्ति तक ही सीमित है और जब वह आकर्षण खत्म हो जाता है और आपूर्ति हो नहीं पाती है तब यह प्यार ऐसे ही उड़ जाता है जैसे आँधी के आते ही काले बादल और गधे के सर से सींग. </span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01;"><span style="text-align: left;"><br /></span><span style="text-align: left;">शालिनी कौशिक</span><br style="text-align: left;" /><span style="text-align: left;"> (एडवोकेट) </span><br style="text-align: left;" /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #fcff01; text-align: left;">कैराना (शामली) </span></div><p><span style="color: #fcff01;"><br /> </span></p>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-75917981975094098842022-06-24T04:06:00.002-07:002022-06-24T04:06:37.365-07:00नाजायज़ सम्बन्ध नारी सशक्तिकरण नहीं <p> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgS1SyCe0uhSDeADGwKmn2zl8ZeDWeMEkZvkEuhk0qqxNF5WIRgwgxOt-9_wGT2_2UdJ-WaMI9-tb-m9nXzE-OXgDUv_pT4YvVArSNGiZxOQ2JGR2rN90aC7A3OLOHB1g6Q9b23900NwC5CdUKxBIKy48ulUVntnHaNb-nHQDMPoLz2yB_8bEZRs_WN9A/s414/agra-news_1656062396.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="233" data-original-width="414" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgS1SyCe0uhSDeADGwKmn2zl8ZeDWeMEkZvkEuhk0qqxNF5WIRgwgxOt-9_wGT2_2UdJ-WaMI9-tb-m9nXzE-OXgDUv_pT4YvVArSNGiZxOQ2JGR2rN90aC7A3OLOHB1g6Q9b23900NwC5CdUKxBIKy48ulUVntnHaNb-nHQDMPoLz2yB_8bEZRs_WN9A/s320/agra-news_1656062396.jpeg" width="320" /></a></p><br /><p><br /></p><p>अभी अभी प्राप्त समाचारों के अनुसार उत्तर प्रदेश के आगरा में अपार्टमेंट की चौथी मंजिल की बालकनी से गिरने पर महिला की मौत हो गई। घटना को देख मौके पर लोगों की भीड़ जमा हो गई। इस दौरान अपार्टमेंट के लोगों ने महिला के पति सहित तीन लोगों को मौके से दबोच लिया है। महिला अपार्टमेंट में किसी व्यक्ति के साथ लिव इन रिलेशनशिप में रह रही थी. महिला की उम्र करीब 30 साल थी और उसका नाम रितिका सिंह था. वह फिरोजाबाद के विपुल अग्रवाल के साथ लिव-इन रिलेशनशिप में रह रही थी। महिला का उसके पति आकाश गौतम से विवाद चल रहा था। बताया गया है कि आज आकाश अपने दो परिचितों और परिवार की दो महिलाओं के साथ फ्लैट पर आया था। जिसके बाद आपस में मारपीट हो गई। जिसका यह अंजाम सामने आया है.</p><p> यह केवल एक घटना नहीं है बल्कि आज ये रोजमर्रा की जिंदगी में अमल में आ चुकी है. नारी सशक्तिकरण के इस दौर में नारी शक्ति से भी ऊपर का स्वरुप धारण करती जा रही है. पहले कभी होते थे, या अब भी होते होंगे पुरुषों के विवाहेत्तर सम्बन्ध, पर अब स्त्रियों ने भी बाजी मारी है और रोशन किया है स्त्रियों का नाम भी विवाहेत्तर सम्बन्धों की गली में, आज समाज में ऐसी स्त्रियाँ भी चर्चा में बनी हुई हैं जिनका अपने पहले पति से सम्बन्ध विच्छेद नहीं होता और वे दूसरे के साथ लिव-इन रिलेशनशिप में रहना आरंभ कर देती हैं. यही नहीं, जो जो कार्य पहले पुरुष करते थे, आज स्त्रियाँ उन किसी भी कार्य में पीछे नहीं रहना चाहती हैं. पहले पुरुष अपनी पत्नी से चिढ़कर उसे जिंदगी भर के लिए खुद की ही पत्नी का जीवन जीने के लिए बाध्य करने के लिए आसानी से तलाक द्वारा आजादी नहीं देता था, आज वह स्त्री कर रही है. पति की संपत्ति हथियाने और स्वयं के नाम के साथ समाज में पति का नाम जुड़ा रखने के लिए तलाक की प्रक्रिया को निस्तारण तक पहुंचने ही नहीं दे रही है और क्योंकि भारतीय कानून का स्त्रियों के प्रति नर्म रुख रहा है तो ऐसे में पत्नी से तलाक मिलना भी पुरूषों के लिए टेढ़ी खीर हो गया है.</p><p> ऐसे में, रितिका सिंह का यह मामला कानून की नजर में भले ही रितिका के पक्ष में जाए किन्तु भारतीय समाज और संस्कृति को देखते हुए रितिका सिंह को अतिक्रमण कारी ही कहा जाएगा और यही कहा जाएगा कि आज हम भले ही आधुनिकीकरण के दौर में प्रवेश कर चुके हों, किंतु समाज के द्वारा निर्मित मानकों की अवहेलना लक्ष्मण रेखा पार करने के रूप में यदि माता सीता जैसी पतिव्रता नारी पर भारी पड़ सकती है तो समाज की अन्य नारियों की तो बिसात ही क्या है? भारतीय संस्कृति में पहले तो नारी के दूसरे विवाह की संकल्पना ही नहीं थी, अब अगर कानून ने दूसरे विवाह का भारतीय नारी को अधिकार दिला ही दिया है तो उसका मतलब ऐसे नाजायज संबंधों की ओर बढ़ना तो बिल्कुल भी नहीं है. कम से कम पहले विवाह के कानूनी रूप से पूरी तरह खत्म होने तक तो समाज के रीति रिवाजों का संस्कारों का सम्मान रखना ही चाहिए.</p><p>शालिनी कौशिक</p><p>एडवोकेट</p><p>कैराना (शामली) </p>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-62313554512920145462022-06-21T22:03:00.003-07:002022-06-21T22:03:54.970-07:00द्रौपदी मुर्मू - महिलाओं का गौरव <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKN_6EVeuSxXbD9tWtfkwLPQFhpy1jNQUPjfwmpOvMzF9ChZi3yHezIIJfp7qwgamJsDdG431ggXjdpoSOwhj0Ye73qOCAYcXHZRTpauUkkKCUPgBMVcLRTFCS11b3k1A1HBZak0hqCtqPeKh2vk_lWa_tH9A1PSWoIkVo7lzVK1l3WcTzz8INd58CDQ/s292/220px-Governor_of_Jharkhand_Draupadi_Murmu_in_December_2016.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="292" data-original-width="220" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKN_6EVeuSxXbD9tWtfkwLPQFhpy1jNQUPjfwmpOvMzF9ChZi3yHezIIJfp7qwgamJsDdG431ggXjdpoSOwhj0Ye73qOCAYcXHZRTpauUkkKCUPgBMVcLRTFCS11b3k1A1HBZak0hqCtqPeKh2vk_lWa_tH9A1PSWoIkVo7lzVK1l3WcTzz8INd58CDQ/w151-h200/220px-Governor_of_Jharkhand_Draupadi_Murmu_in_December_2016.jpg" width="151" /></a></div><br /><p></p><p>आज भारत में बहुत परिवर्तन आये हैं. बहुत से परिवर्तन दुःखद हैं तो कुछ सुखद भी हैं और उन परिवर्तनों में सबसे बड़े परिवर्तन ये हैं कि आज भारत का वह समाज, जो हमेशा से हमारे आदिवासी समाज के अधिकार छीनने का कार्य करता था, आज वह उसे समाज में अग्रणी का अधिकार देने के लिए आगे आ रहा है और यही नहीं कि आदिवासी समाज को बल्कि आदिवासी समाज की महिला को देश का सर्वोच्च पद देने की तैयारी की जा रही है और वह भी उस दल द्वारा, जिसने कभी उच्च पद के लिए अपने दल की ही बहुत सी श्रेष्ठ व्यक्तित्व की धनी महिलाओं की अनदेखी की, वह भी मात्र इसलिए कि वे महिलाएं थी, पर आज ये परिवर्तन आ रहे हैं भले ही राजनीतिक लाभ लेने के लिए आ रहे हैं, किन्तु सुखद हैं क्योंकि इनसे सदियों से दबे कुचले आदिवासी समुदाय और महिलाओं को आगे बढ़कर अपनी प्रतिभा दिखाने के लिए सुअवसर प्राप्त हो रहे हैं. एक संघर्षशील महिला, आदिवासी समुदाय की महिला श्रीमती द्रौपदी मुर्मू जी को एनडीए का राष्ट्रपति पद का उम्मीदवार घोषित किया गया है और जहां तक आज संसद में और भारतीय राज्यों की विधानसभाओं में एनडीए का प्रतिनिधित्व है, द्रौपदी मुर्मू जी का भारत का राष्ट्रपति चुना जाना लगभग तय है. ऐसे में, भले ही राजनीतिक लाभ के लिए, महिला सशक्तिकरण के एक और नए युग के आरंभ के लिए भारतीय जनता पार्टी, एनडीए का बहुत बहुत धन्यवाद और देश की आगामी राष्ट्रपति द्रौपदी मुर्मू जी और समस्त भारतीय महिलाओं को हार्दिक शुभकामनाएं.</p><p>शालिनी कौशिक</p><p> एडवोकेट</p><p>कैराना (शामली) </p>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-1041040325696473842022-06-17T21:15:00.003-07:002022-06-17T21:15:54.669-07:00नंगी राजनीति - लघुकथा <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidHUUIG7-JUv1HGFRjWidEszpNAhZLed0PvPHZepMb1-0XQHWw2zmiHewMtcNYhbgzVv9a7-n3K2rJHoaI0N0zROSnrCFn7Gpudrt8UxF2ugo_PaYFXOf-1czr8ZGbtK-1g9_CKLCNY1QkhSyTgH7awW_5HmPD9fZ_dDVHCRcQcoZavS0KxZkvQC4/s340/il_340x270.2593532806_hat0.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="270" data-original-width="340" height="159" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidHUUIG7-JUv1HGFRjWidEszpNAhZLed0PvPHZepMb1-0XQHWw2zmiHewMtcNYhbgzVv9a7-n3K2rJHoaI0N0zROSnrCFn7Gpudrt8UxF2ugo_PaYFXOf-1czr8ZGbtK-1g9_CKLCNY1QkhSyTgH7awW_5HmPD9fZ_dDVHCRcQcoZavS0KxZkvQC4/w200-h159/il_340x270.2593532806_hat0.jpg" width="200" /></a></div><br /><p></p><p>राजनीति किसी इंसान को कैसे दरिन्दा बना देती है? आज और अभी सोलह वर्षीय स्नेहा ने अपनी आंखों से देखा था. नेता जी के समर्थक किस तरह चुनाव में उनका विरोध कर रही दलित बस्ती को तहस नहस कर के गए थे, यह झोपड़ी के कोने में दुबकी वह देखती रही थी पर उसके लहुलुहान पिता ने यह कहकर संतोष की सांस ली थी कि - अच्छा हुआ गुंडों की नज़र जवान बेटियों पर नहीं पड़ी नहीं तो हम नंगे ही हो जाते। "</p>Shikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-44703606519772580882022-03-20T19:25:00.003-07:002022-03-20T19:25:15.719-07:00अभिव्यक्त क्या करे " शालिनी " <p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg1v45efNa6GPfzSvbBfGe7iIL45VpwMT8zKsBBt2VTLsU2VafsQrTd9UB1GowL0wO-9GyI8vHEUoMO-h0wWvLJeZNFAn187jGqDdjqjlmkJdLuRsIK2F2HAbfbzn2jNYO67XCzozr_tab4CGfGnwe50hXU_pj3p9PXKM5vJuJiO6LVU_hyNQGjRpQl=s231" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="218" data-original-width="231" height="218" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg1v45efNa6GPfzSvbBfGe7iIL45VpwMT8zKsBBt2VTLsU2VafsQrTd9UB1GowL0wO-9GyI8vHEUoMO-h0wWvLJeZNFAn187jGqDdjqjlmkJdLuRsIK2F2HAbfbzn2jNYO67XCzozr_tab4CGfGnwe50hXU_pj3p9PXKM5vJuJiO6LVU_hyNQGjRpQl" width="231" /></a></div><br /><p></p><p>भावुकता स्नेहिल ह्रदय ,दुर्बलता न नारी की ,<br />संतोषी मन सहनशीलता, हिम्मत है हर नारी की .<br />.......................................................................<br />भावुक मन से गृहस्थ धर्म की , नींव वही जमाये है ,<br />पत्थर दिल को कोमल करना ,नहीं है मुश्किल नारी की.<br />.....................................................................<br />होती है हर कली पल्लवित ,उसके आँचल के दूध से ,<br />ईश्वर के भी करे बराबर ,यह पदवी हर नारी की .<br />.....................................................................<br />जितने भी इस पुरुष धरा पर ,जन्मे उसकी कोख से ,<br />उनकी स्मृति दुरुस्त कराना ,कोशिश है हर नारी की .<br />.........................................................................<br />प्रेम प्यार की परिभाषा को ,गलत रूप में ढाल रहे ,<br />सही समझ दे राह दिखाना ,यही मलाहत नारी की .<br />.....................................................................<br />भटके न वह मुझे देखकर ,भटके न संतान मेरी ,<br />जीवन की हर कठिन डगर पर ,इसी में मेहनत नारी की .<br />...................................................................<br /></p><div><div>मर्यादित जीवन की चाहत ,मर्म है जिसके जीवन का ,</div><div>इसीलिए पिंजरे के पंछी से ,तुलना हर नारी की .</div><div>..........................................................................</div><div>बेहतर हो पुरुषों का जीवन ,मेरे से जो यहाँ जुड़े ,</div><div>यही कहानी कहती है ,यहाँ शहादत नारी की .</div><div>...................................................................</div><div>अभिव्यक्त क्या करे ''शालिनी ''महिमा उसकी दिव्यता की, </div><div>कैसे माने कमतर शक्ति ,हर महिका सम नारी की .</div><div>..............................................................</div><div> शालिनी कौशिक </div><div> एडवोकेट </div><div> कांधला (शामली) </div><div><br /></div><div>शब्दार्थ -मलाहत-सौंदर्य </div><div> </div></div>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-17518981076812658952022-03-13T05:01:00.002-07:002022-03-13T05:01:18.329-07:00लड़की को लड़ने न देगी ये जनता अबला जीवन हाय तुम्हारी यही कहानी<div>आंचल में है दूध और आंखों में पानी. </div><div> और यह उपरोक्त उक्ति सही कही जाएगी 10 मार्च 2022 को आए उत्तर प्रदेश विधानसभा चुनावों के परिणामों को देखने के पश्चात, नारी समाज की संघर्षशील महिला प्रत्याशियों की जिस तरह उत्तर प्रदेश विधानसभा चुनाव में जमानत जब्त हुई है वह नारी को लेकर आम जनता की सोच को दिखाने के लिए पर्याप्त है.</div><div> देश की राजनीति में संघर्षरत कॉंग्रेस पार्टी द्वारा उत्तर प्रदेश विधानसभा चुनाव में 40% महिलाओं को टिकट दिए गए. कॉंग्रेस पार्टी की 159 महिला उम्मीदवारों में मात्र एक महिला उम्मीदवार विजयी हुई और 158 उम्मीदवारों को 3000 से कम वोट मिलें जिससे उन सभी बाकी महिला उम्मीदवारों की जमानत जब्त हो गई.</div><div> संघर्षशील, गरीब, पीड़ित-शोषित और दलित समाज की महिलाओं को कॉंग्रेस पार्टी ने टिकट दिए. कॉंग्रेस पार्टी इस समय जनता की नजरों में उसके लिए कुशल नेतृत्व वाली पार्टी नहीं है किन्तु जिन महिलाओं को कॉंग्रेस पार्टी ने टिकट दिए थे, वे तो हमारे बीच से ही थी और हमने स्वयं उनका संघर्ष देखा था. कॉंग्रेस पार्टी की कुछ विशेष महिला उम्मीदवारों का परिचय इस प्रकार है -</div><div>1 - आशा सिंह - उन्नाव सदर सीट से एक रेप पीड़िता की माँ, उस रेप पीड़िता की माँ, जिसके रेप के आरोप में सत्तारूढ़ पार्टी का विधायक ही आरोपी हो, ऐसे में आशा देवी के संघर्ष का अंदाजा लगाया जाना आम जनता के लिए शायद कठिन नहीं होगा. आशा सिंह की मदद के लिए कॉंग्रेस पार्टी ने राजस्थान और मध्य प्रदेश के कार्यकर्ताओं की टीम लगाई और आशा सिंह ने घर घर जाकर अपनी पीड़ा सबके सामने रखी उसके बाद भी संवेदनहीन जनता द्वारा इन्हें वोट मिली मात्र - 1555- जमानत जब्त 👎</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgF99J5a-yJ0eoQ3WkiUvr0BhmeR0ZuxJWh_0H4SMmjwhb4Rg-KmX4rNTPVxAlqKHFp1D1nAVmYGIYCnnrpEtaJf9KgU4BlNuzV5L74saxOlQmeXtHAKKh-W0KFw-nkRsz8xMAr6UyoWZyizYd2dRgSNB0e_PddaK_odDLgUuFxU5oi3PtLqN5xB029=s1066" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1066" data-original-width="800" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgF99J5a-yJ0eoQ3WkiUvr0BhmeR0ZuxJWh_0H4SMmjwhb4Rg-KmX4rNTPVxAlqKHFp1D1nAVmYGIYCnnrpEtaJf9KgU4BlNuzV5L74saxOlQmeXtHAKKh-W0KFw-nkRsz8xMAr6UyoWZyizYd2dRgSNB0e_PddaK_odDLgUuFxU5oi3PtLqN5xB029=w150-h200" width="150" /></a></div><br /><div><br /></div><div>2- सदफ जफर- नागरिकता संशोधन अधिनियम और एन आर सी के विरोध में जेल जा चुकी सदफ जफर को कॉंग्रेस पार्टी ने लखनऊ मध्य से टिकट दिया था. सदफ केंद्र सरकार के कानूनों का विरोध कर रही थी, सही कर रही थी या गलत, ये न्यायालय के निर्णय के अधीन है, अपनी जनता के हितों को लेकर लड़ रही थी, कोई अनैतिक कार्य नहीं कर रही थी, सदफ जफर ने खुलासा किया था, 'मुझे महिला पुलिस स्टेशन में पुलिस हिरासत में बेरहमी से पीटा गया था। यहां तक कि पुरुष पुलिस वालों ने भी मुझे पीटा। पुरुष पुलिस अधिकारियों ने मेरे पेट में लात मारी और उन्होंने मेरे बाल बेरहमी से खींचे। मेरे परिवार को मेरी गिरफ्तारी के बारे में सूचित नहीं किया गया. सदफ जफर ने लखनऊ सेंट्रल सीट से कांग्रेस का टिकट मिलने के बाद एनडीटीवी से कहा कि वह उत्तर प्रदेश के लोगों के लिए महत्वपूर्ण मुद्दों को उठाने और उनका समाधान करने के लिए लड़ेंगी। सदफ जफर ने कहा है, मैं प्रियंका गांधी की शुक्रगुजार हूं और मैं पहले भी बहादुर थी अब भी बहादुर हूं।'' संविधान ने सभी भारतीय नागरिकों को अभिव्यक्ति की स्वतंत्रता दी है. कॉंग्रेस पार्टी ने सही समझकर उन्हें टिकट दिया किन्तु जनता ने नारी का अपनी आदत के अनुसार साथ नहीं दिया. उन्हें वोट मिली - 2927-जमानत जब्त 👎</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh9UjZPge50jaEQrnQfoiHJl6Wgh6hZkDLXpzcBa80lLVLmqbBt2sQNMlX3hTKy-v-PbDr5sNlp0xdDxSJGrilupY0S3MJPqwUq-o3IgkuzYQzOBepe-qOoMS6vRL9JzF2JPbt2qi3LnFE2YHNZPOhQrxxJLPGnzP1sfjRckN2aeOy2hmyOwdyZsTpd=s600" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="338" data-original-width="600" height="113" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh9UjZPge50jaEQrnQfoiHJl6Wgh6hZkDLXpzcBa80lLVLmqbBt2sQNMlX3hTKy-v-PbDr5sNlp0xdDxSJGrilupY0S3MJPqwUq-o3IgkuzYQzOBepe-qOoMS6vRL9JzF2JPbt2qi3LnFE2YHNZPOhQrxxJLPGnzP1sfjRckN2aeOy2hmyOwdyZsTpd=w200-h113" width="200" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div>3- निदा अहमद - टीवी पत्रकारिता छोडकर राजनीति में सेवा का जज्बा ले ETV और समाचार प्लस की तेज तर्रार पत्रकार निदा अहमद को कॉंग्रेस ने सम्भल से टिकट दिया. राजनीतिक परिवार से होने के बावजूद जनता को ये राजनीति में योग्य नेतृत्व देने वाली नजर नहीं आई और वोट मिली मात्र - 2256- ज़मानत जब्त 👎</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEi5oqjXFtuXabTU-qoCk_093DjZsXLXHl_XDEsqjyYiNxyMhNSnw4iPKDr5iZJ0tghfj0JScoucZST3BmA8qgT_mWEd9XEoSzqcMF7XfH3lsRQeN352zm53ZWvDWsqkTKbYXQIr7UdjDXJkuoQWPR0vTw-iNIj_TxCBXEd7_Lz1ptlIWzWx3-bCZDmr=s457" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="412" data-original-width="457" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEi5oqjXFtuXabTU-qoCk_093DjZsXLXHl_XDEsqjyYiNxyMhNSnw4iPKDr5iZJ0tghfj0JScoucZST3BmA8qgT_mWEd9XEoSzqcMF7XfH3lsRQeN352zm53ZWvDWsqkTKbYXQIr7UdjDXJkuoQWPR0vTw-iNIj_TxCBXEd7_Lz1ptlIWzWx3-bCZDmr=w200-h180" width="200" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>4- अर्चना गौतम - मिस कोस्मो वर्ल्ड - 2018, मिस यू पी - 2014, अर्चना गौतम को कॉंग्रेस पार्टी ने हस्तिनापुर से टिकट दिया और क्योंकि ये कॉंग्रेस पार्टी से थी, इसलिये विपक्ष के हमेशा से नारी विरोधी सोच रखने वाले नेताओं ने इनके खिलाफ बदजुबानी का हथियार अपनाया, जिसका मात्र प्रियंका गांधी के कड़े विरोध के सिवाय इनके दलित चेहरा भी होने के कारण आंखों पर पट्टी बांधे हुए जनता द्वारा कोई विरोध नहीं किया गया, मात्र एक अभिनेत्री होने पर हेमा मालिनी जनता का कोई काम न कर बार बार विजय हासिल करती हैं, वहीं अर्चना गौतम को वोट मिली मात्र - 1519 - जमानत जब्त 👎<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhCe40QjkPI06NpUAsM19rXmdw0KVNlX_9H8m0O7gtspSgj5dyp5yUwcIWQA0-00wi4ASg3WjBn8yovdstDazOql4xg54KDZiS4owhrpmOPVZ3qHaC_FFitk4YWgelIh5BtTzZJ4L4GiCUrquZjXDc_sMlZFEjhj9c6VF3z2m-sATHNaoduqlnf8vWl=s1600" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="113" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhCe40QjkPI06NpUAsM19rXmdw0KVNlX_9H8m0O7gtspSgj5dyp5yUwcIWQA0-00wi4ASg3WjBn8yovdstDazOql4xg54KDZiS4owhrpmOPVZ3qHaC_FFitk4YWgelIh5BtTzZJ4L4GiCUrquZjXDc_sMlZFEjhj9c6VF3z2m-sATHNaoduqlnf8vWl=w200-h113" width="200" /></a></div><br /><div><br /><div>5- नेहा तिवारी - खुशी दुबे की बड़ी बहन, जिन्हें कॉंग्रेस पार्टी द्वारा खुशी दुबे के साथ हुए अन्याय को देखते हुए, फिर खुशी दुबे की माँ की वोट गायब होने के कारण टिकट दिया गया, वो खुशी दुबे, जो राजनीतिक साजिश का शिकार है. बिकरू कांड पीड़िता, वो कांड जिस के दो घटनाक्रम ने तमाम सवाल खड़े किए हैं। सीधे पुलिस पर ये सवाल थे। मगर पुलिस ने किसी की एक न सुनी। हर पहलू को नजरअंदाज किया और मनमर्जी कार्रवाई की। हम बात कर रहे हैं नाबालिग खुशी दुबे की जिन्हें 17 धाराओं का आरोपी बना जेल भेजने और मनु पांडेय पर मेहरबानी करने की।तत्कालीन एसएसपी ने खुशी को निर्दोष बता जेल से रिहा कराने की बात कही थी लेकिन दो दिन के भीतर पुलिस मुकर गई थी। लिहाजा खुशी आज भी महिला शरणालय में बंद है। दूसरी तरफ मनु पांडेय आजाद है। अमर दुबे की 29 जून 2020 को शादी हुई थी। 30 जून को खुशी दुबे बिकरू गांव ब्याह कर पहुंची थी। एक जुलाई का दिन बीता और दो जुलाई की रात विकास दुबे ने कांड कर दिया। पुलिस ने इसमें खुशी दुबे को गिरफ्तार कर जेल भेज दिया. खुशी दुबे को न्याय दिलाने के लिए कॉंग्रेस महासचिव प्रियंका गांधी जी आगे आई और खुशी दुबे के खिलाफ सभी राजनीतिक कुचक्रों को ठेंगा दिखाकर उनकी बड़ी बहन नेहा तिवारी को कानपुर की कल्याणपुर सीट से टिकट दिया किन्तु जनता ने न्याय का साथ नहीं दिया, वोट मिली मात्र - 2302- जमानत जब्त 👎</div><div> ऐसा नहीं है कि यह पहली बार हो रहा है, नारी के प्रति आम जनता और राजनीतिक दलों का हमेशा से ही दमनात्मक रवैय्या रहा है. सभी जानते हैं हमारे देश के राज्य मणिपुर की महान नारी शक्ति - इरोम चानू शर्मिला को, इनके साथ भी मणिपुर की जनता और राजनीति ने जो साजिश की है वह भी शर्मनाक इतिहास में सम्मिलित की जाएगी. पिछले मणिपुर विधानसभा चुनाव इस मामले में ख़ास रहा क्योंकि 16 साल के अनशन के बाद मानवाधिकार कार्यकर्ता इरोम शर्मिला चुनाव मैदान में थीं. इरोम ने सशस्त्र बल विशेषाधिकार अधिनियम (आफस्पा) के ख़िलाफ़ 16 वर्ष तक भूख हड़ताल की थी. भूख हड़ताल ख़त्म करने के बाद वह इस उम्मीद के साथ चुनाव में उतरी थीं कि जीत के बाद वे राजनीति में आएंगी और इस क़ानून को ख़त्म करेंगी.इरोम पीपुल्स रिइंसर्जेंस एंड जस्टिस अलाएंस नाम की पार्टी बनाकर चुनाव मैदान में उतरी थीं. इरोम से ज़्यादा वोट नोटा को मिले. मणिपुर की जनता ने संघर्ष की राजनीति की जगह उस यथास्थितिवादी राजनीति का चुनाव किया जिसके ख़िलाफ़ इरोम 16 वर्षों से लड़ रही थीं. इरोम विधानसभा चुनाव में थउबल सीट से मुख्यमंत्री ओकराम ईबोबी सिंह के ख़िलाफ़ चुनाव लड़ीं, लेकिन उन्हें मात्र 90 वोट ही मिल सके. इस सीट पर उनसे ज़्यादा वोटा नोटा (नन आॅफ द अबव) को मिला. 143 लोगों ने नोटा पर बटन दबाया, जबकि इरोम को मात्र 90 वोट मिले. </div><div> कथाकार मैत्रेयी पुष्पा ने अपनी फेसबुक वॉल पर लिखा, इरोम शर्मिला, तुम को तुम्हारे राज्य में केवल नब्बे वोट मिले हैं. तुमने स्त्रियों की सुरक्षा के लिए सोलह साल अनशन उपवास रख कर संघर्ष किया. क्या इस राज्य में नब्बे ही औरतें थीं? नहीं, वोट इसलिये नहीं मिले क्योंकि तुम्हारे ऊपर किसी आका की कृपा नहीं थी, तुमने अपने संघर्ष के दम पर यह फ़ैसला लिया था. मगर हमारे देश की स्त्रियां अपना फ़ैसला आज भी अपने पुरुषों पर छोड़ती हैं.’</div><div>संजीव सचदेवा ने फेसबुक पर लिखा है, ‘इरोम शर्मिला तेरी हार तुझे मिले हुए मात्र 90 वोट साबित करते हैं कि जनता को उसके लिए भूखे रहने वाले नेता नहीं पसंद बल्कि हवाई जहाज से उड़ने वाले नोट छीनने वाले खाऊ नेता ही पसंद हैं. तेरी हार यहां के प्रजातंत्र के गिरे हुए स्तर को साबित करती है.’</div><div> ये है भारतीय जनता जिसे कभी भोली भाली कहकर बचाया जाता है तो कभी जागरूक कहकर महिमामंडित किया जाता है. जो जब कोई बेटी अपने पिता के उन कार्यों और जीवन भर के उन त्याग-बलिदान के लिए इंसाफ़ मांगने के लिए खड़ी होती है तो उसे विद्वानों की सभा में खड़े होकर कहा जाता है - "कि मुझे तो इससे हेट हो गई" और तब उस बेटी के पिता का उस बेटी के सामने गुणगान करने से न थकने वालों में से एक भी ज़बान उस बेटी के समर्थन में नहीं उठती.</div></div><div> और यही जनता इसी नारी जाति द्वारा गलत के खिलाफ आवाज़ उठाए जाने पर उससे कहती हैं कि - अपनी स्थिति देखनी चाहिए, तू स्वतंत्र है, तुझ पर कोई फर्क नहीं पड़ता आदि कहकर अधर्म के खिलाफ उठते उसके कदमों को रोकने की भरसक कोशिश करती है. ऐसे विद्रूपताओं भरे इस समाज में पता नहीं क्या सोचकर प्रियंका गांधी - लड़की हूं लड़ सकती हूं - का नारा देती हैं जबकि ये जागरूक जनता सिवाय अपने स्वार्थ को आगे बढ़ाने के किसी को आगे नहीं बढ़ाती है क्योंकि अगर बढ़ाती होती तो किसी भी हाल में इरोम चानू शर्मिला, आशा सिंह और नेहा तिवारी को हार का सामना नहीं करना पड़ता. कहा भी गया है -</div><div>" तू छोड़ दे कोशिशें इंसान को पहचानने की,</div><div> यहां जरूरतों के हिसाब से, सब बदलते नकाब हैं.</div><div> अपने गुनाहों पर सौ पर्दे डालकर </div><div> हर शख्स कहता है " ज़माना बड़ा खराब है "</div><div><br /></div><div>शालिनी कौशिक</div><div> एडवोकेट </div><div>कांधला (शामली) </div><div><br /></div>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-25109966233995870532022-03-12T18:15:00.004-08:002022-03-12T18:17:33.739-08:00नारी मांगे अधिकार <p> <img alt="Indian Village Women Royalty Free Stock Photo" height="212" src="http://thumbs.dreamstime.com/m/indian-village-women-21071255.jpg" width="320" /></p><br /> हमारी संविधान व्यवस्था ,कानून व्यवस्था हम सबके लिए गर्व का विषय हैं और समय समय पर इनमे संशोधन कर इन्हें बदलती हुई परिस्थितयों के अनुरूप भी बनाया जाता रहा है किन्तु हमारा समाज और उसमे महिलाओं की स्थिति आरम्भ से ही शोचनीय रही है .महिलाओं को वह महत्ता समाज में कभी नहीं मिली जिसकी वे हक़दार हैं .बचपन से लेकर वृद्धावस्था तक उसके लिए ऐसे पल कम ही आते हैं जब वह अपने देश के कानून व् संविधान पर गर्व कर सके इसमें देश के कानून की कोई कमी नहीं है बल्कि कमी यहाँ जागरूकता की है इस देश की आधी आबादी लगभग एक तिहाई प्रतिशत में नहीं जानती कि कानून ने उसकी स्थिति कितनी सुदृढ़ कर रखी है .<br /> आज गर्व होता है जब हम लड़कियों को भी स्कूल जाते देखते हैं हालाँकि मैं जिस क्षेत्र की निवासी हूँ वहाँ लड़कियों के लिए डिग्री कॉलिज तक की व्यवस्था है और वह भी सरकारी इसलिए लड़के यहाँ स्नातक हों या न हों लड़कियां आराम से एम्.ए.तक पढ़ जाती हैं और संविधान में दिए गए समान शिक्षा के अधिकार के कारण आज लड़कियां तरक्की के नए पायदान चढ़ रही हैं .<br /> शिक्षा का स्थान तो नारी के जीवन में महत्वपूर्ण है ही किन्तु सर्वाधिक ज़रूरी जो कहा जाता है और जिसके बिना नारी को धरती पर बोझ कहा जाता है वह उसकी जीवन की सबसे बड़ी तकलीफ भी बन जाता है कभी दहेज़ के रूप में तो कभी मारपीट ,कभी तलाक और पता नहीं क्या क्या ,घरेलू हिंसा से संरक्षण विधेयक द्वारा कानून ने सभी महिलाओं की सुरक्षा का इंतज़ाम किया है और ऐसे ही महिलाओं को पुरुषों की अपेक्षा तलाक के ज्यादा अधिकार देकर उन्हें, जबर्दस्ती के सम्बन्ध को जिसे जनम जनम का नाता कहकर उससे ढोने की पिटने की अपेक्षा की जाती है ,मुक्ति का रास्ता भी दिया है महिलाओं को अबला जैसी संज्ञा से मुक्ति दिलाने की हमारे कानून ने बहुत कोशिश की है किन्तु कुछ सामाजिक स्थिति व् कुछ अज्ञानता के चलते वे सहती रहती हैं और इस सम्बन्ध को अपनी बर्दाश्त की हद से भी बाहर तक निभाने की कोशिश करती हैं किन्तु जहाँ शिक्षा का उजाला होगा और कानून का साथ वहाँ ऐसी स्थिति बहुत लम्बे समय तक चलने वाली नहीं है और ऐसे में जब हद पार हो जाती है तो कहीं न कहीं तो विरोध की आवाज़ उठनी स्वाभाविक है और यही हुआ अभी हाल ही में हमारे क्षेत्र की एक युवती ने पारिवारिक प्रताड़ना का शिकार होने पर अपने पति से हिन्दू विधि की धारा १३ -बी में दिए गए पारस्परिक सहमति से तलाक के अधिकार का प्रयोग किया और अपनी ज़िंदगी को रोज रोज की घुटन से दूर किया .<br /> साथ ही आज बहुत सी महिलाएं दंड प्रक्रिया संहिता की धारा १२५ के तहत भरण पोषण के वाद दायर कर भी अपने पतियों से अपने व् अपने बच्चों के लिए कानून की छाँव में एक सुन्दर व् सार्थक आशियाना का सपना अपनी संतान की आँखों में पाल रही हैं .<br /> भारतीय कानून व् संविधान महिलाओं की समाज में बेहतर स्थिति के लिए प्रयासरत हैं और इसका उदाहरण दामिनी गैंगरेप कांड के बाद इस तरह के मामलों में उठाये गए कानूनी कदम हैं .ऐसे ही विशाखा बनाम स्टेट ऑफ़ राजस्थान के मामले से भी सुप्रीम कोर्ट ने कामकाजी महिलाओं की स्थिति बहुत सुदृढ़ की है जिसके कारण तरुण तेजपाल जैसे सलाखों के पीछे हैं और रिटायर्ड जस्टिस अशोक गांगुली जैसी हस्ती पर कानून की तलवार लटकी।<br /> पर जैसी कि रोज की घटनाएं सामने आ रही हैं उन्हें देखते हुए कानून में अभी बहुत बदलावों की ज़रुरत है इसके साथ ही महिलाओं की आर्थिक सुदृढ़ता की कोशिश भी इस दिशा में एक मजबूत कदम कही जा सकती है क्योंकि आर्थिक सुदृढ़ता ही वह सम्बल है जिसके दम पर पुरुष आज तक महिलाओं पर राज करते आ रहे हैं समाज में स्वयं देख लीजिये जो महिलाएं इस क्षेत्र में पुरुषों की बराबरी कर रही हैं उनके आगे पुरुष दयनीय स्थिति में ही नज़र आते हैं .और जैसे कि पंचायतों में महिलाओं के लिए स्थान आरक्षित किये गए हैं ऐसे ही अब संसद व् विधान सभाओं में भी ३३% आरक्षण हो जाना चाहिए साथ ही सरकारी नौकरियों में भी उनके लिए स्थानों का आरक्षण बढ़ाये जाने की ज़रुरत है .<br /><br /><br /><br />शालिनी कौशिक<br />एडवोकेट<div>कांधला (शामली) </div>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-2617868532374588922022-03-07T00:12:00.004-08:002022-03-07T00:17:33.906-08:00विश्व में सिरमौर - नारी शक्ति <p><span style="color: #fcff01;"> <img alt="" mce_src="https://t3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQHzVMMSoYCgZ5N0c1AbgZhRdbOHOJpb7SZy_e5DprXkUV7I5mNSA" mce_style="cursor: move" src="https://t3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQHzVMMSoYCgZ5N0c1AbgZhRdbOHOJpb7SZy_e5DprXkUV7I5mNSA" style="border: 0px; font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;" /><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"> </span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEje7jDj9OCAyeLzM_65cu14PgZ63GNIWTMfQRvUUG-hX20m8nciRpMFafUOfDcfUA8jQilx-rrq7geKJV8NKrZdpzE7Dsl_BNREkrNf-LK5GF8DR2AxNs8xYPAvS7hg4lkz4gkM7rQcT784s7yzYi_oRac3_I2tXg7joPN6mATgeYa-8YRZJqTPUfte=s192" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: #fcff01;"><img border="0" data-original-height="192" data-original-width="192" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEje7jDj9OCAyeLzM_65cu14PgZ63GNIWTMfQRvUUG-hX20m8nciRpMFafUOfDcfUA8jQilx-rrq7geKJV8NKrZdpzE7Dsl_BNREkrNf-LK5GF8DR2AxNs8xYPAvS7hg4lkz4gkM7rQcT784s7yzYi_oRac3_I2tXg7joPN6mATgeYa-8YRZJqTPUfte=w200-h200" width="200" /></span></a></div><span style="color: #fcff01;"><br /> </span><p></p><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;"> राजनीति का सुनहरा आकाश हो या बिजनेस का चमकीला गगन ,अंतरिक्ष का वैज्ञानिक सफर हो या खेत -खलिहान का हरा-भरा आँगन ,हर जगह आज की नारी अपनी चमक बिखेर रही है ,अपनी सफलता का परचम लहरा रही है .आज घर की दहलीज को पार कर बाहर निकल अपनी काबिलियत का लोहा मनवाने वाली महिलाओं की संख्या में दिन-दूनी रात चौगुनी वृद्धि हो रही है .पुरुषों के वर्चस्व को तोड़ती हुई महिलाएं आज हर क्षेत्र में घुसपैठ कर चुकी हैं और यह घुसपैठ मात्र पाला छूने भर की घुसपैठ नहीं है वरन कब्ज़ा ज़माने की मजबूत दावेदारी है और इसीलिए पुरुषों की तिलमिलाहट स्वाभाविक है .सदियों से जिस स्थान पर पुरुष जमे हुए थे और नारी को अपने पैरों तले रखने की कालजयी महत्वाकांक्षा पाले हुए थे आज वहां की धरती खिसक चुकी है .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">भारत एक धर्म-प्रधान देश है और यहाँ हिन्दू-धर्मावलम्बी बहुतायत में हैं .धर्म यहाँ लोगों की जीवन शैली पर सर्वप्रमुख रूप में राज करता है और धर्म के ठेकेदारों ने यहाँ पुरुष वर्चस्व को कायम रखते हुए धर्म के संरक्षक ,पालनकर्ता आदि प्रमुख पदों पर पुरुषों को ही रखा और पुरुषों की सोच को ही महत्व दिया .यहाँ नारी को अपवित्र की संज्ञा दी गयी जिससे वह धार्मिक कार्यों से ,अनुष्ठानों से लगभग वर्जित ही कर दी गयी .बृहस्पतिवार व्रतकथा के अंतर्गत नारी को ब्रह्मा जी द्वारा शापित भी बताया गया है , उसमे वर्णन किया गया है -</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="color: #fcff01; font-weight: bold;">''......इंद्र द्वारा विश्वरूपा का सिर काट दिए जाने पर जब वे ब्रह्म-हत्या के पापी हुए और देवताओं के एक वर्ष पश्चाताप करने पर भी इंद्र का ब्रह्महत्या का पाप न छूटा तो देवताओं के प्रार्थना करने पर ब्रह्माजी बृहस्पति जी के सहित वहां आये ,उस ब्रह्म-हत्या के चार भाग किये जिसका तीसरा भाग स्त्रियों को दिया ,इसी कारण स्त्रियां हर महीने रजस्वला होकर पहले दिन चण्डालनी,दुसरे दिन ब्रह्मघातिनी ,तीसरे दिन धोबिन के समान रहकर चौथे दिन शुद्ध होती हैं ....''</span></span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;"><span mce_style="font-weight: bold;color: #660000" style="font-weight: bold;"></span>और इसी अशुद्धता को अवलंब बना नारी को धार्मिक क्रियाकलापों से बहिष्कृत की श्रेणी में ला खड़ा किया गया .उसे<span mce_style="font-weight: bold;color: #660000" style="font-weight: bold;"> ''ॐ '' </span>शब्द के उच्चारण से प्रतिबंधित किया गया .सोलह संस्कारों में से केवल विवाह संस्कार ही नारी के लिए रखा गया और वह भी इसलिए क्योंकि यहाँ उसका सम्बन्ध एक पुरुष से जुड़ता है और पुरुष का नारी से मिलन ही उसके इस संस्कार की वजह बना .यह भी संभव था कि यदि पुरुष का पुरुष से ही विवाह हो सकता होता तो नारी इस संस्कार से भी वंचित कर दी जाती .स्त्रियों को उपनयन संस्कार से भी वंचित रखा जाने लगा जिससे उनका अग्निहोत्र व् वेद और स्वाध्याय का अधिकार भी छीन लिया गया .उनके लिए गायत्री मन्त्र -</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">''ॐ भूर्भुवः स्वः तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि धियो यो नः प्रचोदयात ''</span></div></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"></span>का प्रयोग वर्जित कर दिया गया .गायत्री मन्त्र एक अपूर्व शक्तिशाली मन्त्र है , जिसे रक्षा कवच मन्त्र भी कहा गया है ,यह एक वैदिक मन्त्र है ,यह मन्त्र वैज्ञानिक कसौटी पर खरा उतरता है ,विज्ञान भी इस मन्त्र की महत्ता के आगे नतमस्तक रहता है , इस मन्त्र को आज के समाज से पहले स्त्री जाति के लिए बोलना ,सुनना व् पढ़ना दंडनीय अपराध था और अगर कोई स्त्री इसे सुन लेती थी तो उसके कानों में सीसा घोल दिया जाता था ,पढ़ लेती थी तो जीभ काट दी जाती थी ,लिखने पर हाथ काट दिए जाते और पढ़ने पर आँखें निकाल ली जाती और भले ही आज शिक्षित ,अभिजात्य वर्ग की स्त्रियों को आज ऐसी बर्बरता से मुक्ति मिल चुकी हो किन्तु अशिक्षित ,असभ्य आदिम जातियों की नारियां आज भी पुरुषों की इस बर्बरता की शिकार हैं .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">नारी का रजस्वला होना उसकी अपवित्रता माना गया और कहा गया कि वह इस कारण न तो व्यास गद्दी पर बैठ सकती है [ रामायण पाठ के लिए जिस आसन पर बैठते हैं उसे व्यास गद्दी कहा जाता है ] और जब व्यास गद्दी पर नहीं बैठ सकती तो रामायण पाठ के सर्वथा अयोग्य है और यह चलन तो आज भी कथित आधुनिक ,अभिजात्य व् उच्च शिक्षित घरों में भी प्रचलन में है जहाँ रामायण पाठ आदि के लिए पुरुष ही अधिकारी माने जाते हैं और वे ही रामायण पाठ करते हैं .नारी के लिए उसकी अपवित्रता का बहाना बना उसे यज्ञ ,वेद अध्ययन से वंचित रखा जाता है और कहा जाता है कि वह इतने कठोर नियमों का पालन नहीं कर सकती ,उसके लिए तो घर परिवार की सेवा में ही यज्ञादि का फल निहित है और इस तरह की भावनात्मक बातों में उलझाकर नारी को यज्ञ ,हवन ,वेद अध्ययन ,अंतिम संस्कार ,श्राद्ध कर्म आदि कार्यों से वंचित रखने का प्रयत्न किया गया और किया जा रहा है जबकि इस अपवित्रता की नींव अर्थात नारी का रजस्वला होना और नारी का इन कार्यों का अधिकारी होने की जो सच्चाई व् वास्तविकता है उसे न कभी सामने आने दिया गया और न ही आने देने का कभी प्रयत्न ही किया गया ,जो कि ये है -</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="font-size: large" style="font-size: medium;">मासिक चक्र</span></span> -डॉ. नीलम सिंह ,गाइनेकोलॉजिस्ट ,वात्सल्या .लखनऊ कहती हैं -</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">''महिलाओं के जीवन की एक आम अहम घटना है मासिक धर्म या पीरियड्स , पर हमारी सांस्कृतिक स्थितियां ऐसी हैं कि इतनी अहम बात को आमतौर पर लड़कियों को बताया नहीं जाता और जब पहली बार</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;"><img alt="" mce_src="https://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRBM99mEUfMfD9U06OMAe7hKDak7D4tSjIWJdcD1rm63mekRA4_" mce_style="cursor: move" src="https://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRBM99mEUfMfD9U06OMAe7hKDak7D4tSjIWJdcD1rm63mekRA4_" style="border: 0px;" /></span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">उन्हें पीरियड्स का सामना करना पड़ता है ,तो वे अंदर आये इस परिवर्तन को लेकर काफी दिनों तक डरी-डरी रहती हैं .शहरों में पीरियड्स को लेकर लड़कियों और महिलाओं में जो जागरूकता है ,उतनी काफी नहीं है क्योंकि आज भी ग्रामीण इलाकों में इसे छूत माना जाता है .शहरों में भी ऐसा नहीं है कि महिलाएं सार्वजानिक स्थल पर इसके बारे में बात करती हों .''</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">मासिक धर्म को नारी की पवित्रता -अपवित्रता से जोड़ दिए जाने के कारण इस विषय पर बात करने में हिचक महसूस की जाती है जबकि ये महिलाओं की सेहत व् स्वास्थ्य से जुड़ा एक सामान्य चक्र है जिसका असर महिलाओं के हार्मोन्स पर पड़ता है ,उसके स्वभाव पर पड़ता है न की उसके धार्मिक क्रिया कलाप पर .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">मासिक चक्र के बारे में अक्सर महिलाओं की यह धरना होती है की यह एक गन्दा रक्त है और जितना यह शरीर से निकलेगा उतना अच्छा है लेकिन यह बेहद गलत धारणा है .दरअसल मासिक की वजह है गर्भाशय के भीतर एण्डोमीट्रियम लाइन यानि त्वचा की भीतरी दीवार का क्षत होना .यह दीवार जितनी महीन होगी उतना ही रक्तस्राव होगा .इसके कारण शरीर में लौहतत्व की कमी हो जाती है और महिला एनीमिया की शिकार हो सकती है .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;">क्या है मासिक चक्र -</span>दरअसल मासिक चक्र महिलाओं में एक ऐसा शारीरिक परिवर्तन है जो पूरी तरह से जनन-तंत्र प्रणाली के तहत आता है और प्रजनन के लिए बेहद जरूरी है .हर माह आने वाला मासिक यौवन के आरम्भ और रजोनिवृति के बीच का समय है .मासिक चक्र के दौरान पूर्णतः विकसित महिला के शरीर से डिंबक्षरण के दौरान अंडा निकलता है ,साथ ही गर्भाशय की लाइनिंग ,एण्डोमीट्रियम उसी समय विकसित होती है .डिंबक्षरण के बाद यह लाइनिंग प्रजनित अंडे को तैयार करती है और गर्भधारण होता है .यदि गर्भधारण नहीं हो पाता ,तो एक नया मासिक चक्र होता है .यह एण्डोमीट्रियम और रक्त उत्पादकों का हिस्सा होता है जो योनि के रास्ते बाहर निकलता है .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;"><img alt="Circular flow chart with shiny center with a female figure showing the average number of days days in a menstrual cycle and the period on menstruation and ovulation - stock vector" height="188" mce_src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhKZ7oKureyh-8H6Rp49HIHdIFu2Dn3niYSaF0oD5rPvFZm3j3MSGQqZNEMddFWO8wIvG8e6490-icc0Kf9phwAVWnDDaufE0COau3MrTHTPfxviQ4cGvTkcr2lhzOHdYk0bTh85CqaX-2t_NuRHHWVhl6wNoYYtB3OXgeR_YJ_fSXzvTZ3x-YGV9IEIt5QleRpiRpHc6WsWmxEZWeUwMzFZiWR3tuzkzj6waAoZgIDw8M-Cu3UOlmzVBYQ2qwpoSFP5Kt7DGEHE6sI74UF24HYtJprD2eWq7kpC9IKsifcgSW29a7azq4A5M9MYKr8giey9MyVf5MIfq2BdmBYlifzl91DLS-qeA=" mce_style="cursor: move" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhKZ7oKureyh-8H6Rp49HIHdIFu2Dn3niYSaF0oD5rPvFZm3j3MSGQqZNEMddFWO8wIvG8e6490-icc0Kf9phwAVWnDDaufE0COau3MrTHTPfxviQ4cGvTkcr2lhzOHdYk0bTh85CqaX-2t_NuRHHWVhl6wNoYYtB3OXgeR_YJ_fSXzvTZ3x-YGV9IEIt5QleRpiRpHc6WsWmxEZWeUwMzFZiWR3tuzkzj6waAoZgIDw8M-Cu3UOlmzVBYQ2qwpoSFP5Kt7DGEHE6sI74UF24HYtJprD2eWq7kpC9IKsifcgSW29a7azq4A5M9MYKr8giey9MyVf5MIfq2BdmBYlifzl91DLS-qeA=" style="border: 0px;" width="200" /></span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">आमतौर पर मासिक चक्र औसतन २८ दिन का होता है -</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">इसके तीन चरण होते हैं -</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">पहले चरण में माहवारी [एक से पांच दिन तक ]</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">हार्मोन्स चक्र [६ से १३ दिन तक ]</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">प्रजनन के लिए उपयुक्त [१४ से २८ ]</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;"><span mce_style="color: #660000"></span>इस प्रकार यह माहवारी पूर्णतः महिलाओं की गर्भधारण की क्षमता से जुड़ा मासिक चक्र है जिसे भारतीय समाज में फैली अशिक्षा ,अज्ञानता व् पुरुष वर्ग की नारी जाति पर आधिपत्य की भावना के कारण पूर्णरूपेण उसके पवित्र-अपवित्र होने से जोड़ दिया गया और परिणामतः उसे धार्मिक क्रियाकलाप से वर्जित की श्रेणी में खड़ा कर दिया गया .नारी जाति द्वारा स्वयं पुरुषों की सोच को ऊपर रखना ,घर गृहस्थी के कार्यों के लिए उनके अधीन होना और अशिक्षित होना भी उसे अपवित्र बनाता चला गया जबकि प्राचीन काल की जो राजसी व् ब्राह्मण कन्यायें थी वे उच्च शिक्षित होने के कारण वे सभी धार्मिक कार्य करती थी जो पुरुष वर्ग किया करता था .कैकयी ,कौशल्या ,सीता ,सावित्री आदि राजवधू व् राजकन्याएँ जहाँ गायत्री मन्त्र का खुले रूप में उच्चारण करती थी वहीं गार्गी ,अपाला ,विदुषी आदि ब्राह्मण कन्यायें भी गायत्री मन्त्र का उच्चारण करती थी .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">हमारी भारतीय सामाजिक संरचना आरम्भ से ही ऐसी रही कि पुरुष घर के बाहर की जिम्मेदारियां सँभालते रहे और महिलाएं घर-परिवार और उससे जुडी जिम्मेदारियां निभाती रही .घर के धार्मिक रीति-रिवाजों में सक्रियता ने महिलाओं को सामाजिक परिवेश में भी धार्मिक रूप से सक्रिय किया .यहाँ भी पुरुषों ने नारी को केवल श्रोता की भूमिका तक सीमित करने का प्रयास करते हुए उसे अशुद्ध शरीर की संज्ञा दी किन्तु नारी ने अपनी आध्यात्मिक सक्रियता और धार्मिक आयोजनों से प्राप्त उच्च ज्ञान को हासिल कर पुरुषों को उनके ही जाल में फंसा दिया और परिणाम यह हुआ कि आज महिलाएं प्रवचन भी दे रही हैं .गृह प्रवेश की पूजा से लेकर शादी और श्राद्धकर्म भी करवा रही हैं यानि अब इस क्षेत्र में भी सामाजिक बेड़ियां टूट रही हैं .पिछले २० सालों में काफी संख्या में महिलाएं पुजारी बन रही हैं .धार्मिक कर्मकांड को उसी कुशलता से करवा रही हैं जिस कुशलता से पिछले कई सालों से पुरुष पुजारी करवाते रहे हैं .लखनऊ की मीनाक्षी दीक्षित ,सावित्री शुक्ला व् सरिता सिंह आदि कुछ ऐसी ही उदाहरण हैं .मीनाक्षी की उम्र तो मात्र २४ साल है और वह कई जगहों पर पूजा पाठ और मुंडन संस्कार ,जन्मदिन संस्कार आदि करवा चुकी है .पुणे स्थित महिला पुजारी मञ्जूषा के अनुसार ,'' <span mce_style="color: #660000"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;">धार्मिक रीति रिवाजों में महिलाओं की भूमिका हमेशा से रही है और इसे कोई नकार भी नहीं सकता </span></span>.''</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">भारतीय समाज में आध्यात्मवाद एवं सांसारिकता में समन्वय स्थापित करने का प्रारम्भ से ही प्रयत्न किया गया है .यहाँ त्याग एवं भोग दोनों को ही महत्व दिया गया है .भारतीय संस्कृति में इस बात को विशेष महत्व दिया गया है कि मनुष्य धर्म के अनुसार अपने कर्तव्य का पालन करे .वह संसार में रहता हुआ त्याग व् भोग की ओर प्रेरित हो और अंत में मोक्ष की प्राप्ति करे .इसी लक्ष्य को ध्यान में रखकर एक क्रमबद्ध जीवन व्यवस्था बानी और परिणाम स्वरुप व्यक्ति का जीवन चार भागों में बाँटा गया जिसे आश्रम व्यवस्था कहा गया और इसी आश्रम व्यवस्था का दूसरा आश्रम है ''<span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">गृहस्थाश्रम </span></span>'' जिसमे एक हिन्दू विवाह संस्कार के पश्चात ही प्रवेश करता है और हिन्दुओं के लिए विवाह एक आवश्यक संस्कार एवं कर्तव्य माना गया है .प्रत्येक गृहस्थ से यह अपेक्षा की जाती है कि वह प्रतिदिन ब्रह्मयज्ञ ,देवयज्ञ एवं नृयज्ञ आदि पांच महायज्ञ करे .यज्ञ में पति एवं पत्नी दोनों का होना आवश्यक है .<span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">तैतरीय ब्राह्मण</span></span> नमक धर्मग्रन्थ में उल्लेख है कि बिना पत्नी के पुरुष को यज्ञ करने का कोई अधिकार नहीं है .अविवाहित पुरुष अधूरा है , पत्नी उसका अर्ध भाग है .मर्यादा पुरुषोत्तम राम जब अश्वमेघ यज्ञ करने लगे तो सीताजी की अनुपस्थिति के कारण वह यज्ञ पूरा करने के लिए उन्हें सीताजी की सोने की प्रतिमा बनानी पड़ी थी .</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><span style="color: #fcff01;">यह तो रही नारी के पत्नी रूप में सहयोग की बात पर जब बात मुख्य रीति रिवाज को करने की आती है तो पुरुष आगे आ जाते हैं और इस बात की व्याख्या इस रूप में भी की जाती है कि महिलाएं अशुद्ध होती हैं और धार्मिक अनुष्ठानों को करवाने की क्षमता उनमे नहीं है .वे यह भी कहते हैं कि हिन्दू सनातन धर्म में जन्म से लेकर मृत्यु तक के सभी सोलह संस्कार यज्ञ से ही प्रारम्भ होते हैं एवं यज्ञ में ही समाप्त हो जाते हैं और यज्ञ कौन करा सकता है इस सम्बन्ध में कई स्थानों पर वर्णित है कि उपनयन संस्कार के पश्चात ही व्यक्ति वेद व् स्वाध्याय का अधिकारी बनता है और तत्पश्चात यज्ञ का अधिकारी और स्त्रियां यज्ञ करने की अधिकारी नहीं मानी जाती क्योंकि न तो उन्हें वेदों के अध्ययन का अधिकार प्राप्त है और न ही वे यज्ञोपवित धारण करती हैं और इसी बात को ध्यान में रख पुणे स्थित महिला पुजारी मञ्जूषा कहती हैं कि -''<span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">यही वजह है कि जब मुझ जैसी महिलाएं इस क्षेत्र में आने लगी तो इसका प्रखर विरोध भी हुआ </span></span>.''</span></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><div><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">हिन्दू आर्य समाजियों में सर्वविदित है कि महिलाओं का भी उपनयन संस्कार होता है पर इस तथ्य से भी पुरुषों के नारी विरोध पर लेशमात्र भी प्रभाव नहीं पड़ता ,वे महिलाओं को अपवित्र व् भावुक कह यज्ञ व् श्राद्ध संस्कार जैसे धार्मिक कार्य कराने के अधिकार को सिरे से ख़ारिज कर देते हैं .उनके अनुसार वे इन कठिन रीतियों को सही तरीके से नहीं निभा सकती .</span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">पर आज यज्ञ , पूजा-पाठ हो या फिर प्रवचन पुरुषों का वर्चस्व टूट रहा है और नारी को अपवित्र व् कमजोर दिखाने का उनका कुटिल जाल भी क्योंकि आज महिलाएं ये सब काम कर रही हैं ,करा रही हैं <span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">.माँ आनंदमूर्ति ,माँ अमृतानंदमयी ,साध्वी ऋतम्भरा ,प्रेमा पांडुरंग ,निर्मल देवी </span></span>आदि नाम बस उदाहरण मात्र हैं कि कैसे ये साध्वी धर्म और आस्था के क्षेत्र में भी अपनी स्थिति मजबूत कर चुकी हैं .<span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">माता अमृतानंदमयी उर्फ़ अम्मा </span></span>पूरी दुनिया में जादू की झप्पी यानी असीम प्रेम बाँटने वाली अम्मा के नाम से प्रसिद्द हैं .संसार भर से आये असंख्य श्रद्धालु इनकी शरण में आकर अपनी समस्याओं और कष्टों से मुक्ति पाते हैं .<span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">साध्वी निर्मला देवी </span></span>कर्मकांड के विपरीत जीवन को सरल बनाने के लिए सहजयोग का प्रवचन देती हैं .मन्त्र के माध्यम से जीवन को कैसे सुखमय और स्वस्थ बनाया जाये यह उनके प्रवचन का मुख्य आधार है .सभी धर्मों में विश्वास करने वाली <span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">आनंदमूर्ति गुरु माँ </span></span>विभिन्न चैनलों पर प्रवचन देने के साथ साथ देश विदेश में होने वाले धार्मिक आयोजनों में भी हिस्सा लेती हैं .</span></div></div></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">इसके साथ ही शास्त्रीय मत के हिसाब से महिलाओं का श्राद्धकर्म करना भी वर्जित नहीं है .विशेष परिस्थितियों में वह श्राद्धकर्म कर सकती हैं .पुत्र को वंश का प्रतीक कहा गया है .शास्त्रों के अनुसार पुम् नामक नरक से मुक्ति दिलाने वाले को पुत्र कहा गया है लेकिन बेटी को भी पुत्री कहा गया है इसका स्पष्ट अर्थ है कि बेटी को श्राद्धकर्म से अलग नहीं किया गया है .वह श्राद्धकर्म कर सकती है .<span mce_style="color: #660000"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;">गरुड़ पुराण</span></span> में भी महिलाओं के इस अधिकार को शास्त्रसम्मत माना गया है और इसी का परिणाम है कि आज सोच बदल रही है .प्राचीन काल के समान ही नारी को उसके शास्त्र सम्मत ये अधिकार मिल रहे हैं .आये दिन समाचार पत्रों में बेटी द्वारा अपने माता-पिता के अंतिम संस्कार व् श्राद्ध कर्म करने के समाचार सामने आ रहे हैं .प्रसिद्द नृत्यांगना शोभना नारायण के पिता को जब अग्नि देने का प्रश्न उठा तो माँ ने कहा ,'' <span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">शोभना देगी </span></span>.'' विरोध के स्वर उठे किन्तु इंदिरा गांधी के वहां पहुँचने पर और उनके यह कहने पर कि <span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000">अग्नि शोभना ही देगी</span></span> शोभना ने ही पिता की चिता को अग्नि दी और दो दिन बाद उनके फूल चुनने शोभना की छोटी बहन रंजना गयी .</span></div></div><div style="font-family: Georgia, "Times New Roman", "Bitstream Charter", Times, serif; font-size: 13px;"><div><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">आज इन महिला पंडितों की इच्छाशक्ति और नारी सशक्तिकरण का ही नतीजा है कि भले ही शंकराचार्य इन्हें मान्यता नहीं दे रहे पर समाज इन्हें स्वीकार रहा है .इनकी शुद्ध चित्तवृत्ति और लगन को पुरुषों की अशुद्ध अपवित्र सोच से ऊपर स्थान मिल रहा है .वर्षों से जिस बहकावे में नारी को घेर और उसे निरक्षर रख घर की चारदीवारी में उसकी सुरक्षा देखभाल को केंद्र बना पुरुषों ने जो उसे कूपमंडूक बनाने की चेष्टा की आज वह निष्फल होती जा रही है .विज्ञान उन्नति कर रहा है .शिक्षा पैर पसार रही है . हर तरफ या कहें चंहु ओर ये उजाला फ़ैल रहा है और सच सामने आ रहा है .</span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">गर्भधारण महिलाओं को माँ बनने के सौभाग्य स्वरुप प्राप्त होता है और यह नारी को ब्रह्मा जी द्वारा प्राप्त वरदान भी है और मासिक धर्म उसी का एक पूर्व चरण ,जिसे पुरुषों द्वारा महिलाओं के दिलों-दिमाग में उनकी अशुद्धता का एक लक्षण बता कर भर दिया गया.वह पुरुष जिसका शुक्राणु [स्पर्म ] महिला के अंडे [एग ] से मिलता है और जो पुरुषों के वंशवृद्धि का जरिया बनता है उसे महिला के शरीर में धारण करने की क्षमता इस सृष्टि से मिली .नौ महीने कोख में उसे संभलकर रख एक नए जीवन को जन्म दे वह पुरुष द्वारा कमजोर अशुद्ध ठहराई गयी और पुरुष मात्र अपने शुक्राणु का स्थानांतरण कर शुद्धता का फरिश्ता बन गया ,जिसे आज के विज्ञान की तरक्की ने और सृष्टि के आरम्भ से मौजूद हमारे आध्यात्म दोनों ने स्पष्ट रूप से खोलकर रख दिया और बता दिया कि ''अशुद्ध नारी शरीर नहीं बल्कि पुरुष सोच है .''और नारी मन यह जान बस इतना ही कह पाया -</span></span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">''हमीं को क़त्ल करते हैं हमीं से पूछते हैं वो ,</span></span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">शहीदे नाज़ बतलाओ मेरी तलवार कैसी है .''</span></span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;"><br /></span></span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span class="Apple-style-span" mce_name="strong" mce_style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold;"><span mce_style="color: #660000" style="color: #fcff01;">शालिनी कौशिक</span></span></div></div><div><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">एडवोकेट </span></div><div mce_style="margin: 0px"><span style="color: #fcff01;">कांधला (शामली) </span></div></div></div>Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-60380885841730935692020-09-15T06:15:00.001-07:002020-09-15T06:15:22.646-07:00क्या लोकतांत्रिक सरकार की यही कार्यशैली है ?<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBy0PR7PJl12xWM_5W6URV75FDS_5VOafXtH73WK2txn9KBreu9c8bJT1RjQ6vwZUoRXJgkBFBw2QGS5CBj8RqwvztrAoLUx2hyphenhyphenldPQociHCXq0011es9vZ5H1-P_YLPG_mxzRuQrC35Vz/s650/Kangna-ranaut-And-Uddhav-Thackeray.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="650" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBy0PR7PJl12xWM_5W6URV75FDS_5VOafXtH73WK2txn9KBreu9c8bJT1RjQ6vwZUoRXJgkBFBw2QGS5CBj8RqwvztrAoLUx2hyphenhyphenldPQociHCXq0011es9vZ5H1-P_YLPG_mxzRuQrC35Vz/s320/Kangna-ranaut-And-Uddhav-Thackeray.jpg" width="320" /></a></div><br /><p></p><p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजनीति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वक्त</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भूचाल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हुआ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बीएमसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अवैध</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बताते</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हुए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नोटिस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"> 24 </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">घंटो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भीतर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अभिनेत्री</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दफ्तर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बुलडोजर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चलाया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कारनामे</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिए</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कोर्ट</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मुंह</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">खाई</span></b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उससे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राज्य</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">असहज</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">स्थिति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उत्पन्न</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गई</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इससे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बचने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भले</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शिवसेना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कहे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">यह</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बीएमसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कार्यक्षेत्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उससे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कोई</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेकिन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उस</span><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दफ्तर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तोड़ने</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">टाइमिंग</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बयान</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">फिट</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बैठ</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">क्योंकि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बीएमसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द्वारा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कृत्य</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">समय</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अंजाम</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दिया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जब</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">समय</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अभिनेत्री</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शिवसेना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नेता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बीच</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जुबानी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जंग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">थी।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेकिन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उससे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महत्वपूर्ण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तथ्य</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">यह</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पूरी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मुंबई</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अवैध</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">निर्माण</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अतिक्रमण</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जर्जर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इमारतों</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">त्रस्त</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अतिक्रमण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करें</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चाहे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मुंबई</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">फुटपाथ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चाहे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पार्क</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कहाँ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अतिक्रमण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">? </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जर्जर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इमारतों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करें</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अभी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगभग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महीने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पहले</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मुंबई</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जर्जर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इमारतों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गिरने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कई</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लोगों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जान</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हाथ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">धोना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पड़ा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कितने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">घायल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गए।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बरसात</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मौसम</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मुंबई</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">डूबना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अब</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">खबर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बनती</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लोग</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इसके</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आदि</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हो</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चुके</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हैं</span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">फिर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कोरोना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">काल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मानसून</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मौसम</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">विशेष</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बिल्डिंग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">निर्माण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कानून</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पालन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">निश्चित</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बीएमसी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तत्परता</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ने</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पूरे</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देश</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आकर्षित</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दिया।</span></b><b><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दरअसल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">यहाँ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अभिनेत्री</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बल्कि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देश</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नागरिक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">संवैधानिक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अधिकारों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तथाकथित</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अवैध</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">निर्माण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गिरा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बल्कि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देशवासियों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दायित्वों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हमारे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">यहाँ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कहा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रजासुखे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सुखं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राज्ञः</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रजानां</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तु</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हिते</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हितं।</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">" </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अर्थात</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रजा</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सुख</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजा</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सुख</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रजा</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हित</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजा</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हित</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span></b><b><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भारत</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देश</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सदियों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ग़ुलामी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जंजीरों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जकड़ा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रहा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिसकी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पीढ़ियों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आज़ादी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">संघर्ष</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किया।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आज</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जब</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आज़ाद</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देश</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपराधी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मोस्ट</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वांटेड</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उसकी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रॉपर्टी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सीना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ताने</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">खड़ी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रहती</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेकिन</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">टैक्सपेयर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बिल्डिंग</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तोड़</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाती</span></b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जब</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कोर्ट</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द्वारा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपराधी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"> 80 </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">साल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पुरानी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जर्जर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एवं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अवैध</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बिल्डिंग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नेस्तनाबूद</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">साल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पुराने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आदेश</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बावजूद</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मानसून</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हवाला</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देकर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उसे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हाथ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगाया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जब</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><b>30 </b></span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सितंबर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तक</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कोरोना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चलते</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किसी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तोड़</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">फोड़</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span></b><b><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सुप्रीम</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कोर्ट</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द्वारा</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रोक</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगाई</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाने</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बावजूद</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महिला</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बिल्डिंग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बुलडोजर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चला</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दिया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जब</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">विरोधी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रिपोर्टिंग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कारण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पत्रकारों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जेल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">डाल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दिया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।जब</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सोशल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मीडिया</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">विरोधी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सामग्री</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पोस्ट</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कारण</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">विशेष</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कार्यकर्ता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पुर्व</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नौसेना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अधिकारी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हिंसक</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आक्रमण</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करते</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हैं</span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आम</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आदमी</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नज़र</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अभिव्यक्ति</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आज़ादी</span></i></b><b><i><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लोकतांत्रिक</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मूल्यों</span></i></b><b><i><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">संविधान</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रति</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आस्था</span></i></b><b><i><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">न्यायालय</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आदेशों</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सम्मान</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जैसे</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शब्दों</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नींव</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हिल</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाती</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आज</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जब</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उस</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देश</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महिला</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिए</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सत्तारूढ़</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दल</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नेता</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द्वारा</span></i></b><b><i><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आपत्तिजनक</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शब्दों</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रयोग</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किया</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिन</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महिला</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अधिकारों</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महिला</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सशक्तिकरण</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महिला</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अस्मिता</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जैसे</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शब्दों</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रयोग</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तथाकथित</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिबरलस</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द्वारा</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किया</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उन</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शब्दों</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">खोखलापन</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उभर</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कर</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सामने</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आ</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जाता</span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></i></b><b><i><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span></i></b><b><i><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></i></b></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजनैतिक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दृष्टि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द्वारा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उठाए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रहे</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">यह</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कदम</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपरिपक्वता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दर्शाते</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हैं।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">क्योंकि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कंगना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पूरी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तरह</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कहा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सकता।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भाषा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तेवरों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रयोग</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वहाँ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लिए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगातार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">थीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">निश्चित</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपमानजनक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">थे।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सकता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जानबूझकर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मकसद</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हों।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेकिन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सत्ता</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रहते</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हुए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गुंडागर्दी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">परिस्थिति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जायज</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ठहराए</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सकते।महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गलती</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">यही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कंगना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चाल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">फंस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गई</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कंगना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पब्लिक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सहानुभूति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हासिल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ली।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जबकि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अगर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजनैतिक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दूरदृष्टि</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">समझ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रखती</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">तो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कंगना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजनीति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जवाब</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राजनीति</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">देती</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपशब्दों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हिंसा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं<b>।</b></span><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इस</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रकार</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हरकतों</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शिवसेना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ने</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कितना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नुकसान</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किया</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उसे</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शायद</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अंदाज़ा</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कांग्रेस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">साथ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मिलकर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बनाना</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सुशांत</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">केस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पुलिस</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कार्यशैली</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">और</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अब</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कंगना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बयानों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हिंसक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रतिक्रिया।</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कहते</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हैं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लोकतंत्र</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जनभावनाओं</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">को</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">समझना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जीत</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कुंजी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">होती</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेकिन</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">शिवसेना</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगातार</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपने</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पैरों</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पर</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कुल्हाड़ी</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मार</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"> 1966 </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बनी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पार्टी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिसकी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पहचान</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आजतक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">केवल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">क्षेत्रीय</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दल</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रूप</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पार्टी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपने</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गढ़</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अल्पमत</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">चला</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रही</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ऐसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पार्टी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जो</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आजतक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बाहर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जमीन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">खड़ी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कर</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पाई।</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">एक</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ऐसी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पार्टी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जिसकी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लोकसभा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उपस्थित</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मात्र</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"> 3.3% </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">इन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हरकतों</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कहीं</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महाराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बची</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">कुची</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">जमीन</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ना</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गंवा</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बैठे।</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">डॉ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नीलम</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">महेंद्र</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNoSpacing"><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लेखिका</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वरिष्ठ</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">स्तंभकार</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हैं।</span><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;">)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNoSpacing"><span lang="EN" style="font-size: 12.0pt;"><a href="http://media.ind.in">media.ind.in</a></span></p>dr neelam mahendrahttp://www.blogger.com/profile/17110918729745517986noreply@blogger.com16tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-67959809055119814862020-03-07T21:56:00.000-08:002020-03-07T21:56:55.002-08:00अंतरराष्ट्रीय दिवस बनाम शाहीन बाग......<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div>
<br /></div>
<div>
<br />
कल इंंडिया टीवी पर अनायास ही शाहीन बाग दिख गया. अनायास यूँ कि आजकल समाचार चैनल , अखबार आदि विशेष स्थिति में ही देखती हूँ. फेसबूक के पत्रकारों की संगति में उसकी अधिक आवश्यकता भी नहीं होती क्योंकि यहाँ पक्ष / विपक्ष दोनों ही प्रभावी रूप से उपस्थित एवं मुखर भी हैं. अधिकांश वाट्सएप विडियो भी मैं देखे बिना ही डिलीट करती हूँ. स्मार्ट टीवी पर यूट्यूब विडियो देखते हुए जब नेट कनेक्टिविटी बाधित होती है तब अपने आप टीवी चैनल पर सेट होने के कारण ही अनायास दिख पड़ा समाचार चैनल.<br />
<br />
तो आती हूँ मैं शाहीन बाग के समाचारों पर. अनूठा दृश्य था. दो लड़कियां रिपोर्टिँग कर रही थीं छिटपुट सी भीड़ में. रिपोर्टिंग करती लड़कियों ने उपस्थित स्त्रियों से बातचीत करनी चाही. उसने कम भीड़ का कारण पूछा तो एक का जवाब था कि हमारी हेड नहीं आई हैं. उनके आने के बाद हम इकट्ठी होती हैं. दूसरी स्त्री से पूछा कि आपकी हेड कौन है तो जवाब आया हमारी कोई हेड नहीं है.अन्य स्त्रियों से बात करने पर वे जवाब दे ही रही थीं कि एक आदमी आया और उनमें से एक बुजुर्ग स्त्री के मुँह को उसकी चुन्नी से ढ़कने लगा चुप रहो के इशारे करते हुए. तभी हूटर बजने लगा और बहुत से युवक एकत्रित हो गये. चुप रहो सब , कोई कुछ नहीं बोलेगा करते हुए अपने मुँह पर अँगुलियाँ रखते हुए चुप रहने का इशारा करते हुए. वहाँ उपस्थित सभी स्त्रियाँ अब चुप थीं. कोई जवाब नहीं दे रही थीं. कुछ दिन पहले ही किसी प्रबुद्ध स्त्री की वाल पर पढ़ा था कि अपने अधिकार के लिए जाग चुकी हैं, स्वतः प्रेरणा आदि आदि....<br />
उन संवाददाता लड़कियों ने युवकों से कहा भी कि आप इन्हें बोलने क्यों नहीं दे रहे हैं. इस पर उपस्थित लड़कों की भीड़ की ताली बजा बजाकर चिढ़ाने जैसी आवाजें आती रहीं और उन आत्मनिर्भर साहसी लड़कियों की आवाजें - बदतमीजी न करें, कैमरे को हाथ न लगायें, कैमरा क्यों बंद करवा रहे हैं आदि आदि....<br />
<br />
वहाँ उपस्थित स्त्रियों के हुजूम में से कोई भी स्त्री उन युवकों को टोकते , उन लड़कियों के वहाँँ से सुरक्षित निकल जाने का कोई प्रयास करती दिखीं नहीं मुझे. हालांकि बैकग्राउंड में एक अधेड़ उम्र के व्यक्ति की झलक अवश्य दिखी मुझे जो कुछ लड़कों को डाँट रहा था....<br />
<br />
उसी समाचार के बीच में पुलिस फोर्स पर पत्थर बरसाती स्त्रियों का विडियो भी दिखा. उसके अलावा भी यहीं फेसबूक पर भी बहुत तस्वीरें भरी पड़ी थीं हाथों में पत्थर लिये. इनमें से अधिकांश तो वही रही होंगी न जो कुछ समय पहले ट्रिपल तलाक के फैसले पर आजादी का जश्न मना रही थी.<br />
<br />
अंतरराष्ट्रीय दिवस पर अधिकांश प्रबुद्ध स्त्रियों की वाल पर पढ़ने को मिलेगा- स्त्रियों की जात कुछ नहीं होती आदि आदि. और मैं सोच रही हूँ कि क्या वाकई ऐसा ही है....<br />
<br />
फिर भी मैं अपने योगदान का उत्तरदायित्व वहन करते हुए सभी स्त्रियों को अंतरराष्ट्रीय स्त्री दिवस की ढ़ेरों शुभकामनाएं देती हूँ और प्रार्थना भी करती हूँ कि हम अपनी स्वतंत्रता को सही मायने में समझें और उसका रचनात्मक उपयोग करें....<br />
<br />
http://vanigyan.blogspot.com/2020/03/blog-post.html</div>
</div>
वाणी गीतhttp://www.blogger.com/profile/01846470925557893834noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-32881914691858087402020-03-07T04:46:00.002-08:002020-03-07T04:46:52.246-08:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
तुम्हारे और मेरे बीच की<br />
दूरी में<br />
पसरा हुआ ग़म<br />
कब्ज़ा किये रहता है<br />
मेरी<br />
पनीली आँखों के<br />
कोरों पर..<br />
क्षीण होते हुये<br />
मन के सामने<br />
बिछा देता है<br />
तुम्हारी यादों का<br />
इंद्रजाल<br />
कि .. उलझती रहूँ<br />
उदासियों के दरवाज़े को<br />
खोलकर<br />
लगा देता है<br />
सपनों के अंबार<br />
कि.. विचरती रहूँ ..<br />
पकड़कर<br />
मेरी कलाइयों को<br />
चलना सिखाने लगा है<br />
तुम्हारे और मेरे बीच की<br />
दूरी में<br />
पसरा हुआ ग़म<br />
मुझे<br />
पहचानने लगा है ..<br />
<br /></div>
mridula pradhanhttp://www.blogger.com/profile/10665142276774311821noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-35146520342132844342020-02-21T00:02:00.000-08:002020-02-21T00:02:23.287-08:00पुस्तक प्रकाशन योजना <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
भारतीय नारी<br />
(वैदिक व पौराणिक आदर्श नारियां)<br />
भाग - एक<br />
पुस्तक प्रकाशन की योजना है. आप उपरोक्त विषय से संबंधित एक कविता - shikhakaushik666@hotmail.com पर प्रेषित कर सकते हैं. रचना मौलिक होनी चाहिए. अप्रकाशित हो तो बेहतर है. चयनित होने पर आपको सूचित किया जायेगा.रचना प्रेषित करने की अंतिम तिथि - 15 मार्च 2020<br />
-डॉ शिखा कौशिक नूतन</div>
Shikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-25215545396176748562020-02-16T07:06:00.000-08:002020-02-16T07:06:00.701-08:00निमंत्रण पत्र ...लोकार्पण समारोह----- अभिनन्दन ग्रन्थ 'अमृत कलश' -----डा श्याम गुप्त<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name" style="background-color: white; color: #191919; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 18px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-weight: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
लोकार्पण समारोह----- अभिनन्दन ग्रन्थ 'अमृत कलश' -----डा श्याम गुप्त</h3>
<div class="post-header" style="background-color: white; color: #999999; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 14.4px; line-height: 1.6; margin: 0px 0px 1.5em;">
<div class="post-header-line-1">
</div>
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-2472644702995594139" itemprop="description articleBody" style="background-color: white; color: #191919; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 15.84px; line-height: 1.4; position: relative; width: 688px;">
<div dir="ltr" trbidi="on">
<span style="color: blue;"> </span><br /><br /><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="color: #1c1e21;"> अखिल भारतीय अगीत परिषद् एवं नव सृजन सांस्कृतिक संस्था लखनऊ द्वारा प्रकाशित </span><b><span style="color: #1c1e21;">डा श्याम गुप्त अभिनन्दन ग्रन्थ '</span><span style="color: red;">अमृत कलश'</span></b><span style="color: red;"> </span></span><span style="color: #1c1e21; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;">एवं डा श्याम गुप्त की तीन कृतियों --</span><span style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="color: red;"><b><i>तुम तुम और तुम</i></b></span></span><span style="color: #1c1e21; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><i> </i>--प्रेम व श्रृंगार गीत संग्रह ...</span><span style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="color: red;"><b><i>पीर ज़माने की</i></b></span></span><span style="color: #1c1e21; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"> ---ग़ज़ल संग्रह एवं </span><span style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="color: red;"><b><i>ईशोपनिषद का काव्य भावानुवाद</i></b></span></span><span style="color: #1c1e21; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><b><i> </i></b>,....का </span></span><br /><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="color: #1c1e21;">---------</span><b><span style="color: blue;">लोकार्पण समारोह</span></b><span style="color: #1c1e21;"> दिनांक २२ फरवरी २०२० शनिवार को यू पी प्रेस क्लब हज़रत गंज लखनऊ में सायं ४ बजे | सभी आमंत्रित हैं......</span></span></span><br /><br /><span style="color: #1c1e21; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="font-size: 14px;"><br /></span></span><span style="color: #1c1e21; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"></span><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2uj9qtb6u-StvvOV8VGVOTHYJZ5lxC-uT7dHNhZ89RcbhGNM-gtD_aySgXTaOu7v63xz7LxUv-xuamkpmcneLa89iBEv8aGb0eWmrkgalim-H89v8Usg0S31RaUHwKrYmWK7uzFFu1vsC/s1600/IMG-20200212-WA0016.jpg" imageanchor="1" style="color: #4c1108; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="739" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2uj9qtb6u-StvvOV8VGVOTHYJZ5lxC-uT7dHNhZ89RcbhGNM-gtD_aySgXTaOu7v63xz7LxUv-xuamkpmcneLa89iBEv8aGb0eWmrkgalim-H89v8Usg0S31RaUHwKrYmWK7uzFFu1vsC/s640/IMG-20200212-WA0016.jpg" style="border: none; position: relative;" width="448" /></a></div>
</div>
</div>
</div>
डा श्याम गुप्तhttp://www.blogger.com/profile/03850306803493942684noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-79333488817217550652019-12-31T04:41:00.002-08:002019-12-31T04:41:09.800-08:00नूतन वर्ष की हार्दिक शुभकामनाएं <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2EO4dROIyVyDAJooiOeHcuTpofScPnyH3zCWv9t_zST0dr3C2m6aG9YX5ke-5Xz9YaP420teK0pdV-98_LGDuv6Aym1zpRFItyglDMYqdaY-BN_xy2_YM5cJCrtJqNIsmPGZdpjMURElT/s1600/hindi-ecard-jhilmil-sitaaron-sa-naya-saal_.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="641" data-original-width="481" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2EO4dROIyVyDAJooiOeHcuTpofScPnyH3zCWv9t_zST0dr3C2m6aG9YX5ke-5Xz9YaP420teK0pdV-98_LGDuv6Aym1zpRFItyglDMYqdaY-BN_xy2_YM5cJCrtJqNIsmPGZdpjMURElT/s320/hindi-ecard-jhilmil-sitaaron-sa-naya-saal_.png" width="240" /></a></div>
<br /></div>
Shikha Kaushikhttp://www.blogger.com/profile/12226022322607540851noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-67270581435977402502019-12-28T04:03:00.000-08:002019-12-28T04:03:07.925-08:00बेचारी नहीं रहेगी पत्नी अब <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
योगी सरकार उत्तर प्रदेश में जब से आयी है बहुत से क्रांतिकारी बदलाव लेकर आयी है और अब उन्हीं बदलावों में एक और वृद्धि करने जा रही है यहां की पीड़ित महिलाओं या यूं कहें कि पीड़ित पत्नियों के लिए, तो ज्यादा उचित रहेगा, एक सुकून भरे जीवन की शुरुआत और वह यह है -<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl8uYv8gn0Wf0JfzKfkg2k91Ptg8PatxBqwloZ8CLHuUlZgE2R3zwwYd4NeVqS1siQeeVr9m6FMMn-mqduPBuVL4WftYEc3MgYyqxhvIf6aSnzhbF1FaqhTp-sA3sp_oXS9V7TfWAhrxGF/s1600/20191228_170204.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1288" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl8uYv8gn0Wf0JfzKfkg2k91Ptg8PatxBqwloZ8CLHuUlZgE2R3zwwYd4NeVqS1siQeeVr9m6FMMn-mqduPBuVL4WftYEc3MgYyqxhvIf6aSnzhbF1FaqhTp-sA3sp_oXS9V7TfWAhrxGF/s320/20191228_170204.jpg" width="257" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
मतलब यह है कि प्रदेश में तीन तलाक पीड़ित व परित्यक्ता पत्नी की मदद का मसौदा तैयार कर लिया गया है और चालू वित्त वर्ष में यह लागू कर दिया जाएगा जिसमें 5000 तीन तलाक पीड़िताओं को और 5000 परित्यक्ताओं को साल में 6000 रुपये दिए जाया करेंगे और इसके लिए उन्हें केवल यह सबूत देना होगा कि उन्होंने पति के खिलाफ एफ आई आर कराई है या पति पर भरण पोषण के लिए मुकदमा किया है. </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
तो अब दीजिए योगी सरकार को धन्यवाद और अपनी चिंताओं को करिए किनारे क्योंकि कम से कम किसी सरकार को तो उनकी सुध आई. </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
शालिनी कौशिक एडवोकेट </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
(कानूनी ज्ञान) </div>
<br /></div>
Shalini kaushikhttp://www.blogger.com/profile/10658173994055597441noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1698062258639618592.post-43518287022163240092019-12-18T21:58:00.000-08:002019-12-18T21:58:04.199-08:00फूल की क्यारी..<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQHUEbpbfFTEi9unnAmjD2b9DGsX9Ppzezn-U9azVfh5PRD18DWZ0f_3AuNpzYip66bMYzbfRLRJ-YdKLNbL8wekx4fpEZdIMQ6mzCfdFuL34xfXV836X5k-8xCmf4CiLVFV4bb26vduk/s1600/6DA3B5DC-E97E-4355-862C-04D040D2E676.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQHUEbpbfFTEi9unnAmjD2b9DGsX9Ppzezn-U9azVfh5PRD18DWZ0f_3AuNpzYip66bMYzbfRLRJ-YdKLNbL8wekx4fpEZdIMQ6mzCfdFuL34xfXV836X5k-8xCmf4CiLVFV4bb26vduk/s320/6DA3B5DC-E97E-4355-862C-04D040D2E676.jpeg" width="320" /></a></div>
<br /></div>
Pratibha Vermahttp://www.blogger.com/profile/09088661008620689973noreply@blogger.com28